تحلیل نابرابری های فضایی میان نواحی منطقه تهران و ارئه راهکارهای توسعه متعادل فضایی

نابرابری و عدم تعادل فضایی زمانی بروز می نماید که ساختار فضایی نواحی مختلف یک منطقه دارای تفاوت های بارز و آشکار باشند. تفاوت هایی که نیاز به تدوین راه حل های برنامه ریزی متفاوتی درمورد نواحی مختلف داشته و جوابگوی هدف والای ایجادتعادل فضایی در یک منطقه باشد. هدف از این پژوهش تحلیل نابرابری های فضایی در استان تهران در راستای تعیین راهبردهایایجاد توسعه متعادل فضایی در شهرستان های استان تهران است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و رویکرد آن کاربردی می باشد.جامعه آماری، شهرستان های استان تهران که شامل 61 شهرستان می باشد. در این تحقیق ناحیه معادل شهرستان و منطقهمعادل استان در نظر گرفته شده است . شاخص های مورد استفاده 33 شاخص بهداشتی – درمانی، حمل و نقل و ارتباطات ، زیربنایی توسعه ، اجتماعی ، اقتصادی ،فرهنگی – رفاهی ،آموزشی – جمعیتی – طبیعی می- باشد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از مدل تکسونومی عددی و استفاده از مدل استاندارد z و آزمون تی T Test تک نمونه ای و مدل LSD و برای بررسی ارتباطبین متغیرها از ضرایب آماری رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. طبق نتایج تکسونومی عددی، شهرستان دماوند در شاخص های انتخابی در رتبه اول، در رتبه دوم شهرستان شمیرانات و در رتبه سوم شهرستان فیروزکوه قرار گرفتند. شهرستان تهران نیز در رتبه هشتم قرار گرفته است. یافته های تحلیل رگرسیون نشان می دهد تعادل فضایی در بین شهرستان های استان تهران وجودندارد چرا که همواره شهرستان های استان تهران نسبت به یکدیگر به لحاظ شاخص های توسعه یافتگی در طبقات مختلف قرار دارند. بر اساس آزمون T می توان گفت به لحاظ شاخص های مورد مطالعه اکثر شهرستان های استان تهران از نظر میزان توسعه یافتگی بایکدیگر تفاوت دارد. استفاده از مدل LSD نیز تفاوت رتبه شهرستان های مختلف و شاخص های بخش های مختلف را با همدیگر به مجزا نشان می دهد. در نهایت جهت توسعه مطلوب شهرستان های استان تهران راهبردهایی ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

نا برابری فضایی ، شاخص های توسعه یافتگی ، مدل تکسونومی عددی ، راهبردهای توسعه متعادل فضایی ، منطقه تهران