مدیریت بهینه منابع آب با استفاده از تکنیک RS&GIS (مطالعه موردی بخشی از منطقه لنجانات اصفهان)

آب همواره یکی از عوامل مهم در بخش کشاورزی بوده و در سال‌های اخیر بعنوان محدودکننده‌ترین عامل تولید در این بخش مطرح شده است. افزایش تقاضای آب به دلیل افزایش جمعیت و افزایش رقابت بین بخش‌های دیگر با بخش کشاورزی در دهه‌های اخیر باعث شده که به شکل مطلوبی از این ماده حیاتی استفاده نگردد. این موضوع برای کشور ما که در منطقه خشک و نیمه‌خشک قرار دارد، بیشتر از سایر نقاط دنیا دارای اهمیت می‌باشد. از آنجائی که بخش کشاورزی بزرگترین مصرف کننده آب می‌باشد، لذا کشت ارقام متناسب با شرایط هیدرواقلیمی محل و تعیین قابلیت اراضی می‌تواند یکی از گام‌های موثر جهت استفاده مطلوب و بهینه از منابع آب موجود باشد. منطقه مورد مطالعه با مساحتی بالغ بر 3000 کیلومتر مربع شامل شهرستان‌های فلاورجان، لنجان و بخش‌هایی از شهرستان‌های مبارکه و نجف‌آباد می‌باشد. این منطقه از لحاظ تقسیمات اقلیمی دارای اقلیم خشک سرد می‌باشد، متوسط بارش سالانه در این منطقه 20/160 میلیمتر بوده و نیز دارای پتانسیل تبخیر و تعرق بالای 1000 میلیمتر می‌باشد که با توجه به خصوصیات مذکور یکی از استان‌های خشک کشور به حساب می‌آید که از لحاظ منابع آب به شدت در مضیقه می‌باشد. بنابراین کشت محصولاتی از قبیل برنج که دارای نیاز آبی و تبخیر و تعرف بسیار بالائی می‌باشند برای این منطقه فاقد هرگونه توجیه علمی می‌باشد. طی مطالعاتی انجام شده با استفاده از تکنیک سنجش از دور توسط ماهواره IRS-P6 و سنجنده‌های LISSIII و PAN در طی سال 2007 سطح زیر کشت برنج در منطقه لنجانات اصفهان بالغ بر 6500 هکتار برآورد گردید. بنابراین در راستای توسعه پایدار و حفظ منابع آب بایستی بهترین کشت از نظر نیاز آبی و شرایط اقلیمی منطقه معرفی گردد. در این تحقیق مقایسه‌ای بین نیاز آبی و عملکرد برنج و محصولات دیگری چون گندم، جو، سیب‌زمینی، و... صورت گرفته است.

کلیدواژه ها:

GIS ، RS ، مدیریت ، منابع آبی ، لنجاتات اصفهان