بررسی نقش تغییرات پوشش گیاهی جنگل و مرتع در ایجاد سیل در حوضة آبخیز رودخانة مادرسو

حوضة آبخیز رودخانة م ادرسو که حوضة آبخیز سد گلستان نیز محسوب می شود در سالهای اخیر به یکی از مناطق سیل خیز کشور تبدیل شده است . عوامل متعددی در ایجاد و وقوع سیل موثر است، از جمله آن می توان به تغییرات شرایط آب و هوایی و تغییرات خصوص یات فیزیکی حوضه ها اشاره کرد . تغییر در پوشش گیاهی که عامل اصلی آن دخالت بشر است باعث تغییرات عمده ای در وضعیت هیدرولوژیکی حوضه ها می باشد . در این تحقیق حوضة آبریز رودخانة م ادرسو به جهت وضعیت آن در وقوع سیلابهای مخرب انتخاب شده و نقش تغییرات پوشش گیاهی در ا ین منطقه بر ایجاد سیل و رواناب حوضه مورد مطالعه قرار گرفته است . با تهیه تصاویر ماهواره ای از منطقه در دو مقطع زمانی و استفاده از روشهای سنجش از دور ابتدا نقشه کاربری اراضی و پوشش گیاهی حوضه تهیه گردید . پس از آن با توجه به خصوصیات فیزیکی حوضه مقادیر شمارة م نحنی نفوذ برای هر کاربری و حوضه برآورد و سپس با بکارگیری مدل هیدرولوژیک SCS مقادیر رواناب و دبی پیک لحظه ای در هر دو مقط ع زمانی تعیین گردید . نتایج بدست آمده نشان می دهد بدلیل تغییر کاربری اراضی و کاهش محسوس در پوشش گیاهی منطقه میزان تولید رواناب و دبی پیک لحظه ای به میزان قابل توجه ای افزایش یافته است . بطوریکه میزان شمارة منحنی نفوذ حوضه به میزان 12/9 درصد افزایش یافته است و میزان افزایش رواناب به ازاء دوره بازگشتهای 2 ، 5 ، 10 ، 25 ، 50 ، 100 و 200 ساله به ترتیب به میزان %602 ، %294 ، %136 ، %79 ، %58 ، %46 و 37 درص د طی دورة مطالعه افزایش یافته است . میزان افزایش دبی پیک لحظه ای بدست آمده از مدل سازمان حفاظت خاک آمریکا در دورة بازگشتهای 2 ، 5 ، 10 ، 25 ، 50 ، 100 و 200 ساله به ترتیب به میزان %765 ، %385 ، %191 ، %121 ، %96 ، %80 و %69 افزایش داشته است .

کلیدواژه ها:

پوشش گیاهی ، کاربری اراضی ، کنترل سیل ، مدل SCS ، آبخیزداری ، سنجش از دور ، GIS