ارزیابی اثر عملیات آبخیزداری بر آبخوان دشت بوشکان

حوزه آبخیز دشت بوشکان در محدوده شهرستان برازجان از توابع اس تان بوشهر و در دامنه شمالی کوه سیاه قرار دارد . مساحت حوزه آبخیز 45000 هکتار بوده و شامل مناطق کوهستانی و تپه ماهوری است که دور تا دور دشت بوشکان را احاطه نموده است . وسعت این دشت حدود 8000 هکتار بوده که در آن بمیزان 5000 هکتار اراضی زراعی آبی و دیم وجود دار د . اراضی آبی منطقه با مساحت 3740 هکتار با برداشت آب از 206 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق آبیاری می گردند . در سالیان گذشته با حفر چاههای کم عمق ( حدود 15 متر ) این کار انجام می شده اما در حال حاضر بدلیل برداشت بیش از حد و گسترش اراضی تحت پوشش، سطح آب زیر زمینی بس یار پایین آمده و حفاری چاهها تا عمق 80 متری افزایش یافته است . بنابراین مطالعاتی با هدف کنترل و مهار هرزآبهای ورودی به دشت بوشکان جهت افزایش حجم آبهای زیرزمینی در آبخوان دشت و رفع مشکل کم آبی منطقه انجام شده که اهداف دیگری مانند کنترل فرسایش و رسوب و بهره ب رداری بهینه از اراضی مرتعی و زراعی منطقه را تامین می نماید . بنابراین ابتدا اطلاعات وضع موجود منطقه با بررسی های دفتری و میدانی کسب گردید . سپس با تلفیق کلیه اطلاعات بدست آمده از منطقه، اقدام به ارائه راه حلها و گزینه های اجرایی موردنیاز گردید . این گزینه ها شامل احداث 30 سد خاکی با ارتفاع 6 تا 12 متری و 4 سد سنگی ملاتی با ارتفاع 9 تا 12 متری و نیز احداث بندهای خشکه چینی و گابیونی در آبراهه های مشرف به دشت، تعداد 1570 دستگاه بانکت هلالی شکل در سطح اراضی کوهپایه ای و آبرفتی مشرف به دشت، انجام عملیات مختلف بیولو ژیکی و بیومکانیکی در سطح اراضی مرتعی واقع در بخش کوهستانی و تپه ماهوری و در بالادست حوزۀ آبخیز سدها و ارائه سایر برنامه های مدیریتی و آموزشی و ترویجی می باشند . پس از اتمام مطالعات و تصویب آن توسط کارفرما، عملیات اجرایی آغاز و تاکنون تعدادی از گزینه های فوق الذکر از جمله احداث چند سد خاکی و سنگی ملاتی و بانکت های هلالی شکل در منطقه اجرا شده است . با وجود اینکه عملیات اجرایی بطور کامل انجام نشده است، تاثیر همین تعداد عملیات سازه ای در منطقه باعث کاهش افت سطح آب چاههای پایین دست سدها و بالا آمدگی بیشتر آن در فصل بارش در مقایسه با قبل گردیده است

کلیدواژه ها:

استان بوشهر ، تغذیه سفره ، تراز آب زیرزمینی ، آبخیزداری ، آبخوان