تعیین سهم منابع رسوب حوضه ها در تولید رسوب ( مطالعه موردی : حوضه مرگن پلدشت، ماکو )

برای کاهش اثرات فرسایش خاک نیاز به اجرای برنامه های حفاظت خاک و کنترل رسوب در چهارچوب طرحهای آبخیزداری می باشد . لازمه اجرای این برنامه ها، کسب اطلاعات از اهمیت نسبی منابع رسوب و سهم آنها در تولید رسوب و در نتیجه شناسایی مناطق بحرانی در داخل آبخیز است . روشهای مختلفی برای تعیین اهمیت نسبی منابع رسوب و سهم آنها در تولید رسوب ارایه شده اند که از میان آنها روش ردیابی یا منشأیابی به علت داشتن مزایای زیاد مورد توجه محققین مختلف قرار گرفته است . در این روش ، خصوصیات فیزیکی ، ژئوشیمیایی و آلی رسوب و منابع رسوب برای تعیین منابع اصلی رسوب و اهمیت نسبی آنها مورد استفاده قرار می گیرند . در روش یاد شده با استفاد ه از ترکیبی مناسب از خصوصیات یاد شده و مدل های ترکیبی چند متغیره، سهم منابع رسوب در تولید رسوب تعیین میشود . در این تحقیق، سعی شده است با بهره گیری از ترکیبهای مناسبی از عناصر ژئوشیمیایی، رادیواکتیو و آلی که قادر به جداسازی واحدهای سنگ شناسی، انواع فرسای ش و کاربری های اراضی در حوضه مرگن بخش پلدشت واقع در شهرستان ماکو از استان آذربایجان غربی هستند سهم واحدهای یاد شده تعیین شود . ترکیب های مناسب بدست عنصر برای واحدهای سنگ شناسی 15 آمده شامل Ni ،Ti ،Bi ،Cd ،Ge ،Sn ،Co ،Cu ،Mn ،La ،Be ،Y ،Zn ،Zr و ) V ، 8 عنصر برای کاربری های اراضی ) 137 Cs ، OC ، Pb ، Be ، Sn ، P ، Ti و ) Cu و 4 عنصر برای انواع فرسایشP و 137 Cs ،Cr ،OCمی باشند . سهم مراتع و اراضی کشاورزی به ترتیب 20/34 و 79/66 درصد، سهم فرسایشهای آبراههای، خندقی و رودخانه ای و فرسایش های سطحی و شیاری به ترتیب 69/35 و 30/65 درصد و سهم واحدهای کنگلومرا، آهک و دولومیت، مارن، رسوبات کواترنری و شیل و اسلیت به ترتیب برابر با 30/83 ، 9/33 ، 52/33 ، 0 و 7/51 درصد در تولید رسوب برآورد شد .

کلیدواژه ها:

حوضه مرگن ، ردیابها ، منابع رسوب ، پلدشت ، تحلیل تشخیص ، منشأیابی