بررسی کاربرد مدل اسکالوگرام در اولویت بندی عملیات آبخیزداری در حوزه آبخیز سد ایلام

از موارد محدودکننده در طرح های آبخیزداری ، هزینه اجرای طرح ها می باشد . هزینه بالای طرح ها باعث شده که در اکثر موارد فقط بخشی از حوزه ابخیز با بودجه موجود تحت پوشش عملیات آبخیزداری قرار گیرد. به دلیل هزینه بالای عملیات آبخیزداری، شناسایی اولویتها برای انتخاب زیر حوزه ها جهت عملیات اجرایی ضروری است . بهمنظور بررسی امکان استفاده از تئوریها و مهارتهای آزمون شده در مدل اسکالوگرام در اولویتبندی عملیات ابخیزداری به منظور کنترل سیلاب و تولید رسوب، حوزه آبخیز سد ایلام در نظر گرفته شد که دلیل انتخاب این حوزه نقشی است که این سد در تامین آب شرب شهر ایلام ایفا میکند.در تحقیق حاضر حوزه آبخیز سد ایلام بامساحت 18360 هکتار ابتدا بر اساس واحدهای هیدرولوژیک به 9 زیر حوزه تقسیم شده است سپس 30 پارامتر هیدرولوژیکی ، اقلیمی، فیزیوگرافی،زمین شناسی و... برای 9 زیر حوزه بعنوان پارامترهای مستقل محاسبه و تعیین شده است. برای کاهش تعداد وتعیین تاثیرگذارترین متغیرهای مستقل نیز آزمون تجزیه و تحلیل عاملی صورت گرفت و 8 فاکتور به عنوان فاکتورهای مهم که 99% تاثیر را شامل میشوند معرفی گردیده است بر اساس 8 پارامتر موثر نهایی شده ازلحاظ آماری، مدل اسکالوگرام برای اولویت بندی عملیات آبخیزداری زیرحوزه ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مدل اسکالوگرام نشان دادکه زیر حوزه های 2-6، 1-4 و 1-5 در اولویتهای اول تا سوم برای عملیات آبخیز داری می باشند.

کلیدواژه ها:

حوزه آبخیز ، اولویت بندی عملیات آبخیزداری ، مدل اسکالوگرام ، سد ایلام و ایران