برنامه آموزش همگانی با هدف رویکردی نرم افزاری برای پیشگیری از سیل

وضعیت جغرافیایی ایران به گونه ای است که زمینه بروز اکثر سوانح طبیعی از جمله سیل و زلزله فراهم است . گرچه بین این دو پدیده فرقهای اساسی وجود دارد . ولی بروز حوادثی چون زلزله در کشور قابلییت پیش بینی ندارد , ولی سیل را می توان پیش بینی نمود . زیرا سیل عمدتاً براساس بررسی آمار های گذشته و تفسیر شرایط کلیماتولوژیکی در طبیعت پدید می آید . براین مبنی اگر آگاههیای کلی و دانش عمومی در زمینه چگونگی نقش انسان در بروز سیل گسترش یابد , امکان پیشگیری از خسارات آن نیز میسر می گردد . منابع طبیعی تجدید شونده نه فقط به نسل حاضر بلکه به تمامی نسلهای آتی کشور تعلق داشته و باید به خوبی حفظ و در کمال توسعه و سرسبزی به آنان تحویل داده شود، زیرا جنگلها و مراتع در هر جامعه و کشوری تکیه گاهی مطمئن برای محور توسعه اقتصادی، اجتماعی، مخزنی برای ذخیره سازی آب، پشتوانه ای برای تولید پایدار، بستری برای رونق کشاورزی، عرصه ای برای تولید چوب، زیستگاهی برای گونه های گیاهی و جانوری و وحوش، منبعی برای تولید اکسیژن، منظری برای تفریح و تمدد اعصاب، محلی مناسب برای گذراندن اوقات فراغت، وسیله ای برای ایجاد اشتغال، ابزاری برای تثبیت خاک و شنهای روان، وسیله ای برای حفاظت راهها، عنصری برای پالایش آلودگی هوا بشمار می آید . متأسفانه منابعی که می تواند و باید مایه حیات باشد بر اثر استفادة بی رویه و نادرست بتدریج به عاملی بدل شده است که هر ساله میلیونها تن خاک حاصلخیز را در پشت سدها مدفون ساخته و هزاران ابنیه و تأسیسات و راه و جاده را نابود و جان و مال بشر را دستخوش آماج حرکت بنیان افکن خویش قرار می دهد . روستائیان در حوزه های آبخیز به منظور افزایش درآمد خود و خانواده، یا تعداد دام گله ها را افزایش می دهند و یا اقدام به شخم دامنه های شیبدار نموده و در آنها به زراعت دیم می پردازند . افزایش تعداد دام موجب نابودی مراتع و کشاورزی در دامنه ها باعث فرسایش خاک، محصول دهی اندک خواهد شد، به این ترتیب اقدامات آبخیزنشینان برای افزایش درآمد، چیزی جز ضرر و زیان، عدم نفوذ آب در زمین و نتیجتاً خشکیدن چشمه ها و قنوات، فرسایش خاک، بروز سیل، پر شدن سدها، کانالهای آبیاری خواهد شد . نظر به وسعت زیاد حوزه های آبخیز کشور و اینکه اساساً کشور ایران در خط کمربند خشک واقع شده است، ذخیره سازی بارشها در طول دوره ها و سالهای مرطوب و استفاده از آبهای ذخیره شده در سالهایی که بارندگی ناچیز بوده و یا تکافوی نیازها را نمی نماید بسیار مهم و ضروری است . انجام این امر مستلزم وجود توانها و استعدادهای طبیعی مورد نیاز برای استحصال بارشها و روان آبهای سطحی ناشی از آنها از یک سو و ذخیره سازی آب در مخازن سطحی و یا زیرزمینی از سوی دیگر است . روند رو به افزایش سیل در سال های اخیر حاکی از آن است که اکثر مناطق کشور در معرض تهاجم سیلابهای ادواری ومخرب قرار دارند از این نظر بسیاری از شهر ها ،روستاها ،تاسیسات صنعتی و کشاورزی واماکن مسکونی در معرض خطر سیل گیری قرار گرفته اند . لذا شناسایی اصولی دلایل افزایش سیل در داخل حوضه ابخیز از جمله مقدمات بسیار مهم در کنترل سیل و کاهش خسارات ناشی از ان محسوب می گردد