ارزیابی ویژگی های فرسایش آبکندی در زیرحوضه کندیرق – استان اردبیل

فرسایش آبکندی یکی از مشکلات جدی در بسیاری از حوضه های آبخیز ایران، خصوصا در حوضه کندیرق در جنوب استان اردبیل است که دلیل ایجاد آن، ویژگی های اقلیمی، لیتولوژی، مورفولوژیکی، کاربری و پوشش زمین می باشد. در این پژوهش بر ارزیابی ویژگی های آبکندهای حوضه کندیرق به عنوان اولین قدم در ارزیابی فرایندهای کنترل کننده آن ها تاکید شده است. آبکندهای منطقه از نظر تکاملی جزء آبکندهای ناپیوسته هستند. بافت خاک سطحی و زیرسطحی در مناطق آبکندی استان معمولا رسی، لوم رسی و لومی می باشد. پلان عمومی آبکندها عموما شاخه درختی است. پلان راس آبکندها مدور و شکل پروفیل راس آن ها عمودی می باشد. شکل مقطع عرضی آن ها در آبکندها V شکل می باشد. آبکندها از نظر عمق، در گروه آبکندهای متوسط (1 تا 10 متر) قرار می گیرند. کاربری اراضی مناطق آبکندی مرتعی و زراعی و عموما به صورت کشت دیم می باشد. از عوامل محلی عمده در تشکیل و خصوصیات آبکندها می توان به وجود خاک و لیتولوژی فرسایش پذیر، وقوع بارندگی های شدید، و از مهمترین عوامل انسانی به تغییر کاربری اراضی، تخریب پوشش گیاهی، چرای بیش از حد و لکدکوب شدن مراتع توسط دام ها، رها شدن آب آبیاری در انتهای اراضی زراعی، احداث جاده و شخم در جهت شیب که باعث تمرکز رواناب می شوند، اشاره کرد. در منطقه مورد مطالعه می توان با حفظ پوشش گیاهی، جلوگیری از تمرکز رواناب، احیاء اراضی، کنترل چرای بی رویه دام و بهبود اصول راه سازی از گسترش آبکندها جلوگیری نمود.

کلیدواژه ها:

فرسایش آبکندی ، ویژگی ها ، جریات تمرکز یافته و اردبیل