بهینه سازی کاربری اراضی در راستای کاهش تلفات خاک و افزایش درآمدل بهره برداران

بهینه سازی کاربری اراضی ازجمله راه حل های موثر در زمینه افزایش سود و کاهش خسارات فرسایش خاک به شمار می رود. تحقیق حاضر، در بخشی از دامنه های جنوبی حوزه آبخیز اهرچای در استان آذربایجان شرقی صورت گرفته است. در این پژوهش، جهت بهینه سازی کاربری اراضی از مدل برنامه ریزی خطی چندهدفه به روش سیمپلکس در قالب سه سناریوی مختلف، کاربری وضع موجود، وضعیت موجود بااعمال مدیریت و وضعیت استاندارد اراضی استفاده شده است. نتایج حاصله نشان داد که در صورت بهینه سازی کاربری اراضی، سطح باغات آبی از 173/6 به 662/9 هکتار افزایش خواهد یافت. همچنین وجود خاک مناسب و نزولات جوی کافی، توسعه باغات دیم در منطقه را تا سطح 972 هکتار امکان پذیر می سازد. با بهینه سازی کاربری اراضی، متوسط وزنی فرسایش خاک در سناریوی اول و دوم به ترتیب از 16/3 به 14/8 و از 10/11 به 9/5 تن در سال کاهش یافته است. این مقدار در وضعیت استاندارد به 6/8 تن در سال رسیده است. از طرف دیگر، با بهینه سازی کاربری اراضی، میزان درآمدل خالص در واحد سطح دروضعیت فعلی از 6/6 به 12/9 و در وضعیت اعمال مدیریت از 8/46 به 14 میلیون ریال در سال افزایش خواهد یافت. این مقدار در سناریوی سوم به 15/67 میلیون ریال در سال افزایش یافته است. نتایج حاصل از تحلیل حساسیت نشان داد که کاربری های باغات آبی ودیم، حساسیت بالائی در توابع بیشینه سازی سود داشته و علت آن سوددهی بالای این کاربری ها در واحد سطح می باشد. در مقابل، در کمینه سازی فرسایش، کاربری های مراتع، جنگل و کشت دیم از حساسیت بالائی برخوردار بوده، به طوری که افزاشی سطح آن ها تاثیر زیادی در افزایش فرسایش منطقه خواهد گذاشت.

کلیدواژه ها:

کمینهسازی فرسایش ، بیشینه سازی سود و بهینه سازی کاربری اراضی