رویکرد تحلیل ریسک در مدیریت کیفی رودخانه

کمیته بینالمللی مشارکت جهانی آب Global Water Partnership-GWP) که متشکل از متخصصان و اندیشمندان آب از سراسر جهان میباشد طی گزارشی مبسوط پیرامون مدیریت یکپارچه (یا بهم پیوسته) منابع آب (Integrated Water Resource Management-IWRM) اظهار میدارد که ”تجارب کشورها در مدیریت ناپایدار حوضهها لازم است با یک رویکرد جامعنگر برمبنایمدیریت یکپارچه منابع آب تنظیم گردد IWRM ابزار تامین ایمنی آب از طریق خلق سیاستها و راهبردهای پایدار آب و اطلاع از ریسکهای متوجه سیستم جهانی آب میباشد. به عبارت دیگر هدف غایی IWRM مدیریت ریسک و پرهیز از شکست سیستمهای آبی از اهداف خود می باشد (ریس، ٢٠٠٢ ). رویکرد مدیریت ریسک از صنایع هوایی و هستهای رشد یافته و چندسالی است که در عرصه مهندسی و مدیریت آب مورد توجه واقع شده است. رشد این دیدگاه در آب سریع بوده تا آنجا که USBR در حال حاضر به طور گسترده در مطالعات ایمنی ٣٧٠ سدی که در منابع آبی غرب ایالات متحده آمریکا برعهده دارد از این رویکرد استفاده میکند. پروفسور لاکس نیز اعتقاد دارد بهرهبرداری از سیستمهای آبی با نگاه بیشنهسازی سود جوابگو نیست و معیار کمینهسازی ریسک باید ملاک قرار گیرد. مطالعات مدلسازی کیفی منابع آب به عنوان یکی از اجزا مهم IWRM همواره با عدم قطعیتهای متعددی ناشی از جمله نداشتن تعریف شفاف و روشن از آلودگی آب، کمبود و نقص شدید کمی و کیفی داده، نداشتن پارامترهای متنوع واکنشی و عکسالعملی سیستم در مدلسازی، تنوع فراوان پارامترهای مورد سنجش و... همراه میباشد. از طرفی عدم امکان یا پیچیدگی مولفه مهم اقتصادی در مدیریت کیفی حوضه از جمله مواردی است که استفاده از رویکرد تحلیل ریسک میتواند تلاشی در حل برخی از این مسایل باشد .این مقاله سعی دارد با بیان جایگاه ریسک به عنوان یک معیار و شاخص در کمیسازی توسعه پایدار، تشریح انواع پهنهبندی کیفی به عنوان یک ابزار مدیریتی در رودخانهها و در نهایت با تشریح ریاضیات ریسک و نحوه مدلسازی آن و ذکر یک مطالعه موردی، نحوه مدلسازی رودخانه با نگاه تحلیل ریسک و با هدف تامین شاخصهای توسعه پایدار را تبیین نماید.

کلیدواژه ها:

تحلیل ریسک ، رودخانه ، پهنهبندی ، کیفیت