بازنگری سیستم جمع آوری رواناب شهری توسط شبیه سازی (مطالعه موردی حوضه اقبال شرقی، مشهد)

کنترل وقایعی مانند آب گرفتگی معابر، اختلال در سیستم عبور و مرور، آلودگی منطقه بواسطه جاری شدن رواناب آلوده و سیل زدگی مناطق مسکونی و تأمین امنیت جانی، مالی و روانی شهروندان همواره دغدغه خاطر طراحان و مهندسین آب بوده است. هدف این تحقیق شبیه سازی و ارزیابی عملکرد سیستم زهکشی رواناب سطحی حوضه آبریزاقبال شرقی درجنوب و جنوب شرقی شهر مشهد می باشد، این منطقه مساحتی حدود 71/17 کیلومتر مربع داشته و توسط ۴ مسیل اصلی زهکشی می شود. در این تحقیق برای انجام محاسبات بارش _ رواناب و ارزیابی عملکرد هیدرولیکی سیستم از مدل MIKE SWMM استفاده شده است . همچنین از امکانات سیستم GIS برای تعیین پارامترهای فیزیکی زیرحوضه ها (شامل مساحت، عرض، ضریب زبری مانینگ ، ضرایب نفوذ و ...) و انتقال دهنده ها (شامل نوع، ابعاد، جریان اولیه قبل از شروع بارش، طول، فاصله از کف در بالادست و پایین دست، ضریب زبری مانینگ و ضرایب افت و ...) و انجام محاسباتی ساده و در عین حال وقت گیر مانند گرفتن میانگین وزنی و تهیه نقشه های کاربری، زیرحوضه بندی و ... استفاده گردید. با توجه به مطالب فوق حوضه مذکور به ۳۴ زیرحوضه تقسیم شد و با کمک بارش شبیه سازی منتخب توسط مدل MIKE SWMM ، شبیه سازی بارش _ رواناب به روش مخزن غیرخطی صورت گرفت که منتج به برآورده ی دروگراف در خروجی زیرحوضه ها گردید و در ادامه روندیابی هیدروگرافهای بدست آمده در طول سیستم نها یی منتقل کننده رواناب توسط مدل فوق به روش موج دینامیکی انجام و نقاط ضعف سیستم مشخص گردید. تحلیل شبکه تحت بارش شبیه سازی نشان داد که ۶ انتقال دهنده دچار اشکال بوده و جریان دچار پس زدگی شده و سیلاب رخ داده است. بحرانی ترین نقطه در سیستم شبیه سازی شده مسیل اقبال شرقی پل پایین دست فرودگاه است که موجب پس زدگی و انسداد جریان می شود و جریان به شدت به طرف بالادست آن بر گشت کرده و موجب بروز سیلاب میگردد.

کلیدواژه ها:

سیلاب شهری ، شبیه سازی بارش _ رواناب ، اقبال شرقی ، GIS ، مدل هیدرولیکی MIKE SWMM