آینده پژوهی تغییرات سطح آب زیرزمینی حاشیه شمالی دریاچه ارومیه

برای تامین نیاز آبی محصولات مختلف زراعی و باغی در حاشیه شمالی دریاچه ارومیه به طور عمده از منابع آب زیرزمینی استفاده میشود. برداشت مداوم و بیرویه موجب افت قابلتوجه از سطح آب زیرزمینی گردیده است. بنابراین بهره برداری بهینه و پایدار از منابع آب زیرزمینی در این منطقه یک ضرورت مدیریتی است که آنهم مستلزم الگوبندی کمی مصرف و پیشبینی روند بهره برداری از این منبع است. این پژوهش با هدف آینده پژوهی تغییرات سطح آب زیرزمینی این منطقه با الگوهای سری های زمانی، انجام گردید. در این پژوهش افت سطح آب زیرزمینی به مدت 45 سال، الگوبندی و ارزیابی گردید و پس از ارزیابی، الگوی اتورگرسیو تلفیقی میانگین متحرک (ARIMA) مناسب ترین الگو تشخیص داده شد. نحوه الگوبندی، آزمون و پیش بینی با الگوی یادشده به این صورت بود که حدود داده های 25 سال افت سطح آب زیرزمینی برای الگوبندی (از سال 1361 تا (1386، 10 سال 1386) تا (1396 برای آزمون و 10 سال آینده بقیه ( 1396 تا (1406 برای پیشبینی استفاده گردید. نتایج نشان داد سطح آب زیرزمینی از سال 1361 تاکنون بیش از 17 متر افت داشته است. سناریوهای مختلف صرفهجویی با شروع از سال 1397 برای کاهش اثرات روند نزولی تغییرات سطح آب و مدیریت بهینه مصرف آب زیرزمینی، در نظر گرفته شد. در صورت صرفه جویی فقط به اندازه 10 درصد در مصرف آب زیرزمینی، در سال دهم معادل 67 میلیون مترمکعب صرفهجویی خواهد شد. راهکارهایی مانند تسطیح اراضی زراعی، استفاده از گیاهان زراعی و باغی با نیاز آبی کم، استفاده از روشهای کم آبیاری، برنامه ریزی مناسب آبیاری میتوانند موجب صرفه جویی در مصرف آب در این منطقه که در حاشیه دریاچه ارومیه قرارگرفته، باشد.

کلیدواژه ها:

آبهای زیرزمینی ، الگوی اتورگرسیو میانگین متحرک ، تغییرات حجم آب زیرزمینی ، منابع آب زیرزمینی.