بررسی قابلیت های شاخص خیسی خاک (SWI) در پایش مکانی و زمانی رطوبت خاک سطحی در مناطق خشک و نیمه خشک

یکی از مهم ترین خصوصیات خاک، رطوبت (خیسی) آن می باشد که نقش بسزایی در حفظ ساختمان و پایداری خاک هر منطقه داشته و همچنین عامل مهمی در جلوگیری از فرسایش بادی و حرکت ریزگردها بویژه در مناطق خشک به شمار می آید. این پژوهش با هدف بررسی شاخص رطوبت خاک (SWI) در دشت یزد -اردکان استان یزد به کمک تصاویر ماهوا ره ای لندست 8 در سال 1394 انجام شده است. بدین منظور از 16 تصویر ماهواره ای در روزهای مختلف سال استفاده شد و نقشه های شاخص SWI تهیه گردید. نتایج نشان داد که میانگین شاخص SWI خاک در منطقه مطالعاتی برابر با 0/49 بوده است که بین 0/26 تا 1/20 در تغییر است. کمترین مقادیر میانگین SWI خاک مربوط به روز 235 جولیوسی (اول شهریور 1394) و بیشترین آن مربوط به روز 363 جولیوسی (8 دیماه 1394) بوده است. بطور کلی، خاک های واقع در دامنه رشته کوه های شرقی دشت و همچنین اراضی حاشیه شمالی دارای شاخص SWI کمتری نسبت به سایر مناطق بودند. تفسیر دقیق تر نقشه ها نشان داد که تپه های ماسه ای موجود در نواحی مرکزی منطقه مطالعاتی (معروف به تپه های شنی منطقه اشکذر) عموما دارای مقادیر عددی اندک SWI بودند. مقایسه های صورت گرفته در سطح منطقه مطالعاتی، نویدبخش کارآیی شاخص SWI در بررسی و مطالعات فرسایش بادی خاک در مناطق خشک می باشد؛ بطوریکه کاهش مقادیر عددی شاخص SWI بیانگر کاهش رطوبت خاک و همچنین حذف پوشش گیاهی در این نواحی و در نتیجه، افزایش فرسایش پذیری خاک در مقابل وزش باد می باشد.

کلیدواژه ها:

شاخص رطوبت خاک ، دمای سطح زمین ، دمای خاک ، رطوبت هوا ، لندست 8