مدلهای فراکتالی در معماری بومی ایران نمونه موردی روستای ماسوله

در اواسط قرن بیستم، دانش ما از شهرها بیشتر بر مبنای پاسخ به فرم فیزیکی آنها بود و کسانی که درباره شهر اندیشه می کردند، بر این باور بودند که آنها را می توان به شکل مشخصی سازماندهی کرد و به سادگی نظم داد . اما تحقیقات بیشتر برای درک عمیق تر، بر پایه پیوند بخشیدن معماری و علوم ریاضیات که از گرایشات نوین معماری معاصر است نشان می دهد شهر بومی مطابق همان قوانین سازماندهی شده است که در یک ارگانیسم بیولوژیکی مشاهده می شود . شناخت این ارگانیسم با استفاده از هندسه فراکتال که شاخه ای از علم ریاضیات است امکان پذیر می باشد و این هندسه الگوهای غنی و پیش بینی نشده از ساختار آنها به ما می دهد. در این مقاله براساس این علم جدید از شناخت فرم که در چند سال اخیر ظهور یافته است ، معماری بومی ایران مورد بررسی قرار داده می شود. اجزاء فراکتالی را در معماری بومی که برپایه هندسه اقل یدسی بنا گشته اند می توان در دو مرحله تجزیه و تحلیل کرد . مرحله اول در مقیاس بزرگ که بافت و فضاهای عمومی را شامل می شود و مرحله دوم در مقیاس کوچکتر، بیشتر به ساختمانهای خاص می پردازد. در این مقاله برای یافتن الگوهای فراکتالی در معماری بومی با واحد تحلیل روستای ماسوله، مفاهیمی همچون درک بصری از آرایش فراکتالی، سطح مشترک فراکتالی ، تأثیرپذیری از محیط (مصالح، منظر و بافت ) و همسانسازی فراکتالی و محاسبه بعد جعبه ای و معماری (روشی برای محاسبه بعد فراکتالی بافت )،تغییر مکان نقطه وسط (تبدیل کردن هندسه فراکتالی معابر نامنظم به هندسه اقلیدسی و قابل اندازه گیری ) و مورد بررسی قرار گرفته است . هدف مقاله این است که یک معماری "با طبیعت فراکتال"را نشان دهیم و چگونه "ابزارهای فراکتال" می توانند در برخورد با اشیاء معین استفاده شوند و اینکه با چنین رویکردی، چه نوع اطلاعاتی می تواند جمع آوری شود.

کلیدواژه ها:

هندسه فراکتال ، معماری بومی ، آرایش فراکتالی ، بافت سنتی