رضا اردکانیان - استادیار دانشکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی شریف
علی اکبر غزلی - کارشناس ارشد برنامه ریزی و مدیریت منابع آب، دانشگاه صنعتی شریف

امروزه به دلایل مختلفی از جمله توسعه شهرها، افزایش بی‌رویه جمعیت، افزایش هزینه‌های تأمین آب شرب و نیز محدودیت منابع آب، استفاده بهینه از منابع موجود آب مورد توجه قرار گرفته است. یکی از روشهای استفاده بهینه از منابع آب، مصرف صحیح و اصولی و جلوگیری از اتلاف آن به صورت آب به حساب نیامده در شبکه‌های توزیع می‌باشد. قسمت اعظم آب به حساب نیامده مربوط به نشت از شبکه‌های توزیع آب می‌باشد و با توجه به تحقیقات انجام شده، مشخص گردیده است که رابطه‌ای مستقیم بین میزان نشت و فشار در شبکه وجود دارد. مطالعات انجام شده در این زمینه شامل یک سری روابط و نتایج آزمایشگاهی بوده که دقیقاً معرف وضعیت موجود لوله‌ها در شبکه توزیع نمی‌باشد و یا نتایج مطالعات انجام شده بر روی شبکه‌های توزیع آب شهری دارای پراکندگی زیادی است که رابطه واحد و دقیقی نمی‌توان از آن استنتاج نمود. در این تحقیق قسمتی از شبکه واقعی توزیع آب شهر سنندج به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده و جهت مشخص نمودن رابطه بین فشار و نشت اندازه‌گیریهایی شامل دبی‌سنجی و فشارسنجی‌های همزمان در پنج نقطه، بر روی یک خط لوله توزیع آب شبکه صورت گرفته است. برای بدست آوردن رابطه‌ای دقیق و واحد و برای همپوشانی خطاهای احتمالی موجود، اندازه‌گیریها با فاصله زمانی یک ساعته و به طول مدت 18 روز، انجام گردیده است. با توجه به اندازه‌گیریهای انجام شده و برازش توانی بر روی داده‌ها، رابطه‌ای تجربی ارائه گردیده که دارای پراکندگی کمی بوده و می‌توان از آن برای برآورد تأثیر کاهش فشار در کاهش میزان نشت و درنتیجه آب به حساب نیامده استفاده نمود

آب به حساب نیامده ، (Unaccounted For Water) شت(Leakage) فشار (Pressure)