محمد حیدرزاده - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران، دانشکده فنی دانشگاه تهران
اعتمادزاده - مهندس زمین شناسی، شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس
مهدی پاکزاد - دکترای ژئوتکنیک، شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس

استفاده از مواد شیمیایی برای تزریق خاک، در پاسخ به نیاز به افزایش مقاومت و کنترل جریان آب، در خاک هایی که به علت ریز بودن بیش از حد منافذ، اجازه نفوذ سوسپانسیون های سیمان پرتلند را نمی دهند، ابداع شده است. از ویژگی های ممتاز دوغاب های شیمیایی می توان به قدرت نفوذ فوق العاده بالا، نیاز به فشار پمپاژ کمتر برای دبی یکسان، قابل کنترل بودن زمان گیرش، تعدّد مواد تزریقی تجاری مختلف با مشخصات کیفی متفاوت و سرعت عمل ماده تزریقی در جلوگیری از نشت، اشاره کرد. سیستم آب بندی پی سد کرخه از نوع دیوار آب بند می باشد که در سرتاسر محور سد با استفاده از بتن پلاستیک اجرا شده است. در قسمتی از پی کنگلومرایی سد کرخه، با توجه به عدم امکان احداث دیوار آب بند، احداث یک پرده آب بند تزریقی مورد توجه قرار گرفت. با توجه به اینکه گزینه پرده تزریق سیمانی اجرا شده در محل، کاملا موفقیت آمیز نبود پس از بررسی ها و مطالعات گوناگون، برای اولین بار در کشور، یک پرده آب بند تزریقی با استفاده از مواد شیمیایی، علیرغم انواع مشکلات پیش رو از قبیل عدم وجود تکنولوژی و تخصص بومی وعدم تجربه عملی در کشور، توسط شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس، برای مرتفع کردن مشکلاتِ ناشی از نشت در این بخش از پی سد، طراحی شد. تزریق شیمیایی آزمایشی انجام شده در سد کرخه، ضمن به اثبات رساندن کار آیی روش اتخاذ شده در کنترل زه، نتایج وتجربیات گران بها و منحصر به فردی را به همراه داشت که از مهم ترین آنها می توان به نتایج به دست آمده در زمینه های سازمان و روش اجرا، نمودار شدن مشکلات اجرایی، طرح های اختلاط مناسب و نیز سیستم های تهیه، تحویل و تزریق مواد شیمیایی اشاره کرد. در این مقاله ضمن معرفی مختصر تزریق شیمیایی، نتایج و تجربیات حاصله از تزریق شیمیایی آزمایشی در سد کرخه مورد بحث قرار می گیرد

تزریق شیمیایی، دوغاب های شیمیایی، نفوذ پذیری، آب بندی، پی کنگلومرایی