سیف الله امین - پروفسور بخش آبیاری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
رحیم استخری - دانشجوی دکتری بخش آبیاری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
سیدحمید احمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد بخش آبیاری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

انسان برای ادامه حیات خود، به مواد غذایی که با بهره برداری از منابع آب و خاک میسر می شود نیاز دارد. لیکن پدیده ای که وجود این منابع را به خطر می اندازد، فرسایش خاک است. اگر هر سال به طور متوسط بین 0/02 تا 0/8 میلیمتر خاک در سطح جهانی تولید شود، با روند فرسایش موجود سالانه معادل 3 تا 10 برابر خاک تولید شده دنیا از دست می رود. فرسایش خاک باعث تحمیل هزینه های زیادی بر دولت ها و کشاورزان می شود، زیرا با از دست رفتن ذرات کلوئیدیخاک همراه فرسایش لایه سطحی خاک، مواد غذایی گیاهی از دسترس گیاه خارج می گردد و در نتیجه از حاصلخیزی خاک کاسته می شود. با انباشته شدن رسوبات ناشی از فرسایش در پشت سدها و دریاچه ها، نخست ظرفیت آنها به شدت کاهش یافته و دوم باعث تنزل کیفیت آب منابع سطحی وز یر زمینی می گردد. به دلیل هزینه زیاد و عملیات وقت گیر نمونه برداری های صحرایی برآورد میزان رواناب و فرسایش با استفاده از مدل های ریاضی میسر شده است. مدل ANSWERS مدلی مناسب در پیش بینی سیلاب و رسوب و برنامه ریزی برای استفاده در اراضی کشاورزی و منبع طبیعی می باشد. یکی از داده های ورودی مدل، شدت بارندگی در بازه های زمانی کوتاه می باشد. اما در بسیاری از حوضه ها، امار مربوط به شدت بارنگی در دسترس نمی باشد و فقط مقدار و زمان بارندگی موجود است. در این موارد با استفاده از منحنی های الگوی توزیع شدت بارندگی که محورهای آن، درصد زمان تجمعی رگبار و درصد تجمعی مقدار رگبار می باشند، می توان توزیع شدت باران را در بازه زمانی کوتاه تعیین کرد. در این تحقیق با استفاده از منحنی های موجود برای بارندگی های استان فارس مقدار کل بارش، به شدت بارش در بازه هایزمانی کوتاهتر تقسیم بندی شده و مدل با شدت های ساختگی اجرا گردید. مقایسه بین مقادیر رواناب حاصل از اجرای مدل با شدت های اندازه گیری شده واقعی و شدت ساخته شده از روی منحنی های توزیع شده بارندگی را نشان داد. در حوضه های که فقط زمان و مقدار بارش در دسترس است، می توان با اطمینان قابل قبول از منحنی های فوق الگوی توزیع شدت بارش را در بازه های زمانی کوتاهتر استخراج گردد. نتایج بدست آمده از مدل، همبستگی خوبی بین مقادیر رواناب اندازه گیری شدهبا مقادیر رواناب حاصل از اجرای مدل با شدت های بارش واقعی و ساختگی در سطح اطمینان 95% را نشان می دهد.

رواناب ، شدت بارندگی ، زمان بارندگی، توزیع شدت بارش