غلامرضا ایزدپناهی - بخش اکولوژی مرکز تحقیقات شیلاتی خلیج فارس (میگوی ایران)

استفاده بهینه از آب باران و سیلاب در بسیاری از نقاط جهان به ویژه در مناطق کم آب نظیر کشور ما، سابقه ای تاریخی دارد. امروزه با استناد به تجارب گذشته و شناخت دقیق لایه های زمین، می توان تکنیک های مختلف آبخیزداری و تزریق مصنوعی را بر اساس ژئومورفولوژی تبیین نمود. در این راستاف سازندهای آهکی به سبب پدیده کارست (Karstication) و درز شکاف فراوان، یکی از مستعدترین طبقات جهت انباشت هرز آبها می باشند. سازندهای فوق شامل بخش هایی از گروه خامی، گروه بنگستان و به ویژه تشکیلات آسماری، در گوههای زاگرس واقع در غرب، جنوب غرب وجنوب ایران، از جملهبخش وسیعی از استان بوشهر، دارای گسترش مناسبی هستند. از آنجایی که طبقات آهکی مزبور از نظر توپوگرافی در نقاط مرتفع ترین نسبت به دشت های همجوار قرار دارند، لذا ذخیره آب درون آنها دشت های فرودست را نیز تغذیه خواهند نمود. این بررسی اختصاص به تغذیه مصنوعی آهک ها می پردازد، بدین منظور مناطق مختلف طبقات آهکی در دو گروه تاقدیس ها و ناودیس ها مورد مطالعه قرار گرفته است. همچنین برخی نقاط مستعد در استان بوشهر نیز شناسایی و معرفی گردیده است. روشی که در این مقاله پیشنهاد می گردد. استفاده از سدهای شنی مرحله ای (Sandy Dams) می باشد. با استفاده از این روش می توان به اهداف زیر دست یافت: 1- تغذیه آهک ها و در نتیجه برخی سفره های آبرفتی، تقویت چشمه ها و یا استفاده مجدد از طریق حفر چاه. 2- انباشت آب در پشت سد به سبب درشتی دانه ها و خروج ذرات دانه ریز 3- تبخیر ناچیز ذخیره سد 4- ایجاد زمین مسطح و امکان استفاده جهت باغداری 5- جلوگیری نسبی از بروز سیل، با ذخیره مقدار قابل توجهی از سیلاب 6- جلوگیری نسبی از فرسایش خاک 7- امکان ساخت آسان 8- پایداری و دوام زیاد

آب ، تغذیه مصنوعی ، طبقات آهکی ، سد شنی چند مرحله ای