علی ملائی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام
محمد محرابی - مرکز تحقیقات طبیعی و امور دام

پایین بودن ریزشهای جوی در مناطق خشک و نیمه خشک، و نامتناسب بودن پراکنش آنها و نیز جاری شدن حجم قابل توجهی از روانابهای تولیدی بصورت تندآبها و جریان های سیلابی، که غالبا بصورت سیلابهای مخرب باعث ایجاد خسارت به تاسیسات عمومی و مردمی و منابع زیستی (فرسایش خاک و پوشش گیاهی) می گردد، از طرف دیگر رشد جمعیت و ضرورت افزاش تولید محصولات کشاورزی موجب بهره برداری بی رویه از منابع آب زیرزمینی نسبت به تغذیه طبیعی آبخوانها گردیده است. ذخیره سازی آب در دشتهای آبرفتی و مخروط های افکنه (آبخوانها) از طریق تغذیه مصنوعی با استفاده از پخش سیلاب نه تنها گامی موثر در جهت استفاده بهینه از نزولات جوی برای جبران افت ناشی از بهره برداری منابع آب زیر زمینی و جلوگیری از خسارت سیل در پایین دست بوده، بلکه تدبیری مفید برای مشکل خشکسالی و کاهش آثار زیانبار آن میباشد، در استان کهگیلویه و بویراحمد با وسعتی حدود 16246 کیلومتر مربع واقع در جنوب غرب کوههای زاگرس که بیش از 90 درصد آن را کوهها و تپه ها تشکیل می دهند و از توان سیلخیزی بسیار بالایی برخوردار است، میزان آب دریافتی از نزولات جوی 11/2 میلیارد مترمکعب، و حجم آب ورودی به استان 3/1 میلیارد متر مکعب است. که بیش از 2/3 میلیارد متر مکعب سالانه تبدیل به رواناب سطحی می گردد وبیش از 7/7 میلیارد متر مکعب آب، سالنه از استان خارج می گردد، دشتهای آبرفتی و مخروط افکنه موجودد در منطقه گرمسیری استان دارای توان مناسبی برای ذخیره آبهای زیر زمینی می باشند. که می توانند حجم زیادی آب در خود ذخیره نمایند، لذا با توجه به وضعیت رشد جمعیت، کمبود آب، خصوصا در مناطق گرمسیری و فرا رسیدن دوره خشکسالی، برنامه ریزی صحیح و اصولی در جهت بهره برداری و نگهداری منابع آبی بسیاری ضروری است، که در این راستا دردشت امامزاده جعفر گچساران دو طرح تغذیه مصنوعی با استفاده از حوضچه های متوالی به وسیله وزارت نیرو و جهاد سازندگی و طرح های پخش سیلاب در آبخوان با ایجاد نهرهای گسترشی، خاکریز باک هلالی و ترانسکت های ذخیره ونفوذ سیلاب بوسیله سازمان جهاد کشاورزی اجرا گردیده و سالانه علاوه بر افزایش بیش از 30 میلیون متر مکعب به ذخایر آب زیر زمینی منطقه، از ورود بیش از یکصد وهشت هزار تن رسوب به وردخانه زهره و ایجاد خسارت در پایین دست جلوگیری نموده و توانسته است مشکل کمبود آب کشاروزی و شرب منطقه را حل نماید، و به طور کلی باعث بهبودی وضعیت کشاورزی و احیاء مراتع منطقه گردیده است.

پخش سیلاب ، سفره آب زیر زمینی ، تغذیه مصنوعی ، سطح ایستابی