شاهرخ زندپارسا - استادیار بخش مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز
ابوالفضل مجنونی هریس - مربی مرکز پژوهشهای علوم جوی - اقیانوسی دانشگاه شیراز
محمدرضا نیشابوری - دانشیار بخش خاکشناسی دانشگاه تبریز
اسماعیل اسدی - دانشجوی دکتری بخش مهندسی آب دانشگاه تبریز

بدون شک مدیریت منابع آب وجلوگیری از هدر رفت آن نیازمند برنامه ریزی دقیق آبیاری است. برای هر گونه برنامه ریزی جهت رسیدن به استفاده بهینه از آب در کشاوزی، نیاز به شناخت دقیق از نیا زآبی گیاهان موردد کشت می باشد. در این پژوهش برای تخمین تبخیر- تعرق گیاه ذرت (ET0) در دو منطقه مزارع دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز و مزارع کرکج در انشگا تبریز از روش ضریب گیاهی دوگانه استفاده شد. بدین منظور، ابتدا تبخیر – تعرق مرجع (ET0) از معادله پنمن مانتیث محاسبه گردید و در مرحله بعد از داده های نشت تبخیر کلاس A برای محاسبه (ET0) استفاده شد. جهت مقایسه نتایج بدست آمده برای مزارع کرکج، داده های لایسیمتری اندازه گیری شده در سال 1379 مورد استفاده قرار گرفتند. جهت مقایسه مقادیر تخمینی، (ETc) در مزارع دانشکده کشاورزی نیز، از مقادیر تبخیر – تعرق بدست آمده از کشت ذرت در سال های 1382 و 1383 استفاده شد. مقادیر Etc ذرت در مزارع کرکج تبریز با استفاده از لایسیمتر برابر 829 میلیمتر اندازه گیری شد و در مزارع دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز در سالهای 1382 و 1383 با استفاده از معادله بیلان بترتیب برابر 778 و 760 میلی متر بودند. در این مطالعه، مقدار Etc ذرت با استفاده از روش ضریب گیاهی دوگانه با محاسبه ET0 از معادله پنمن مانتیث، برای مزارع کرکج در سال 1379 و مزارع دانشکده کشاورزی در سالهای 1382 و 1383 بترتیب برابر 723، 693 و 700 میلیمتر بدست آمد. وقتی که ET0 از داده های تشت محاسبه شد، مقادیر Etc ذرت برای مزارع کرکج و دانشکده کشاورزی در سالهای فوق بترتیب برابر 852، 736 و 796 میلیمتر محاسبه شد. نتایج حاصله نشان داد که تخمین ET0 با استفاده از تشت تبخیر وکاربرد آن در روش ضریب گیاهی دوگانه، تخمین ETc را بهبود داد.

تبخیر - تعرق ، ضریب گیاهی دو گانه ، ذرت ، تشت تبخیر و پنمن مانتیث