علیرضا مسجدی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز
پویا راهنورد - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه آبی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقا
عبدالرسول تلوری - استادیار گروه عمران دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز

ساماندهی سواحل رودخانه ها یکی از مسائل مهم در مهندسی رودخانه است. فرسایش ساحل رودخانه ها در قوس خارجی رودخانه ها موجب ایجاد خسارت فراوان به اراضی و تاسیسات ساحلی می شود. به منظور کنترل فرسایش در قوس خارجی رودخانه ها، استفاده از آبشکن T یکی از راههایی است که می تواند مفید باشد. آبشکن با هدایت جریان به سمت محور رودخانه، از ایجاد جریان قوی در طول ساحل جلوگیری کرده و مانع فرسایش ساحل رودخانه ها می گردد. از طرف دیگر آب شکن بصورت مایعی در مقابل جریان عمل می کند و این امر باعث ایجاد ابشستگی در اطراف آبشکن می گردد. به منظور بررسی شکل هندسی آبشکن های T شکل در کنترل آبشستگی در اطراف آن، آزمایش هائی در یک فلوم آزمایشگاهی با قوس 180 درجه و شعاع مرکزی 2/8 متر و عرض 0/6 متر با R/B=4/67 از جنس پلاکسی گلاس انجام پذیرفت. در این تحقیق با قرار دادن یک آبشکن T با سه شکل هندسی تخت، ذورنقه ای و نیمدایره در موقعیت 60 درجه در قوس 180 درجه با دبی 25 لیتر بر ثانیه و عمق ثابت 12 سانتی متر پدیده آبشستگی حول آبشکن ها در حالت آب زلال مورد بررسی قرار گرفت. برای مصالح کف فلوم از ماسه طبیعی با دانه بندی یکنواخت با D50=2 mm و ضریب یکنواختی 1/3 استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد حداقل میزان آبشستگی در هنگام نصب یک آبشکن T با شکل هندسی نیمدایره ایجاد گردید.

آبشکن T، آبشستگی، قوس 180 درجه، مکانیزم آبشستگی