قربانعلی ابراهیمی - استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
فروزان طاهر - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی

سبک، شیوه خاص اندیشه، نگرش و نگارش هر فرد، اثر و دوره است. انسان و هستی محور اصلی شعر فارسی هستند وابعاد مختلف وجودی انسان به چند گونگی ارایه شعر انجامیده است. زاویه دید و استفاده از زبانی مناسب برای بیان این نگرش، تفاوت هایی را در شیوه های شعر فارسی ایجاد نموده و سبک های مهم شعر فارسی، بر اساس این زاویه دید و عناصر زبان تدوین شده ا ست. بررسی سبکی اشعار، گامی در شناخت بیشتر و دقیق تر آنها محسوب می شود و ارزش ادبی آن اثر را روشن تر می سازد و به فهم ساختار آن اثر کمک می کند. هریک از گونه های ادبی از ویژگی های سبکی خاصی برخوردارند. شناخت سبکی این گونه ها موجب حصول درک درست تری از آنها خواهد شد. اوحدالدین علی بن محمد انوری ابیوردی از شاعران ایرانی سده شش هجری، در دوران سلجوقیان است. دیوان شعر او در قالب های گوناگون قصیده، غزل، قطعه و رباعی، سروده شده است. سبک انوری در اشعارش و به خصوص در رباعیاتش واسطه سبک خراسانی و عراقی است؛ بدین معنا که او با تکمیل سبک شاعری ابوالفرج رونی، راه را برای سبک عراقی هموار کرده است استفاده از کنایات و امثال از ویژگی های سبک این شاعر بزرگ است، چنانکه بسیاری از سخنان او به صورت ضرب المثل درآمده اند که البته معلول ساختار طبیعی زبان شاعر است. مضمون آفرینی و استخراج معانی تازه از لابه لای تلمیحات، روایات و حتی مطالب عادی، از مشخصات بارز سبک انوری است. انوری در دوران خود به سبب مهارتش بر انواع علوم رایج زمانه، از جمله سرآمدان است. در میان قالب هایی که انوری در آن طبع آزمایی کرده است، می توان به رباعی اشاره کرد. او در حدود 444 رباعی در یوانش دارد، که بسیاری از آنها، لطافت و نرمی سخن و ایجاز لفظ و م عنی را ندارند. اما وی رباعیات عالی و جذاب نیز بسیار دارد؛ که همه معنی عام و متداول ندارند، بلکه بعضی معنی خاص مانند مدح ممدوح، حسب حال و حتی هجو هزل را درهم زیر لفظ درآورده و عرضه کرده است. در این تحقیق، با توجه به عنوان و هدف تعیین شده، پس از مطالععه منابع کتابخانه ای موجود، برای رسیدن به نتایج نهایی از روش توصیفی و تحلیلی بهره گرفته شده است. از این رو، در رباعیات ساختار تشکیل دهنده سخن به دقت در لایه آوایی بررسی شد، سپس بسامدگریری آرایه های ادبی در این لایه صورت یافته است و هر ویژگی که بسامد بالاتری داشته، به عنوان ویژگی سبکی این متن شناسایی شده است.

سبک شناسی، لایه آوایی، دیوان