قربانعلی ابراهیمی - استاد یار گروه زبان و ادبیات فارسی واحد نجف آباد ،دانشگاه آزاد اسلامی ، نجف آباد ایران
محمد محمدی ملک آبادی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی ،واحد نجف آباد،دانشگاه آزاد اسلامی ،نجف آباد ایران

جامی یکی از ستاره های درخشان در آسمان پهناور ادب فارسی است. رابطه ی انسان و خدا همواره مورد توجه وی بوده است. جامی این رابطه ی عاشقانه را با مضامین و تعبیراتی گوناگون وبه صورت سخنانی زیبا سروده است . اولین مسالهای که در این باب به نظر میرسد، سخن بنده با حق تعالی (مناجات) است که در اکثر آثار جامی بدان توجه شده است اما مساله ای که کمتر به آن پرداخته شده سخن انسان با خدا و سخن خدا با انسان است که بنا بر آیه ی شریفه ییحبهم یحبونه... بر اساس عشق ومحبت و دوستی دو سویه است. انجام این مقاله نشان میدهد که سخنان بر چه محورهایی قرار دارد: خدا با انسان سخن گفته یا انسان با خدا سخن گفته یا سخنان دوسویه است و هر محور چه موضوعاتی را در بر میگیرد. بنابراین پژوهنده سخنان مربوط به هر محور را از کتابهای سلسله ی الذهب، تحفه ی الاحرار و سبحه ی الابرار استخراج کرده و این سخنان را در هر سه اثر با رویکرد به قرآن کریم مورد بررسی قرار داده و آیات و گاه احادیث دال بر این سخنان را به پژوهش افزوده و سپس به توضیحاتی درباره ی این سخنان پرداخته است.

سخن انسان با خدا و خدا با انسان، جامی، سلسله ی الذهب ، تحفه ی الاحرار ، سبحه ی الابرار ، انسان، حق تعالی