فاطمه شورمیج - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته اصلاح نباتات، گروه به نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی،دانشگاه تبریز
محمد مقدم واحد - استاد، گروه به نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
محمود تورچی - استاد، گروه به نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

کمبود Zn به علت دریافت رژیم غذایی ناقص، یک مشکل جهانی غذا در جمعیت های انسانی به ویژه در کشورهای در حال توسعه محسوب میشود.از این رو اصلاح برای غنی سازی غلات به وسیله انتقال روی از اهمیت ویژه ای برخورداراست. به منظور شناسایی ارقام گندم از نظر کارآیی جذب روی، دو آزمایش مجزا در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به انجام رسید که یکی از آزمایشها فاقد محلول پاشی روی و دیگری واجد محلولپاشی روی بود. تجزیه دو آزمایش به شکل تجزیه واریانس مرکب انجام شد. نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام، همبستگی و علیت نشان داد که صفات میزان روی آندوسپرم و میزان روی جنین و آلورون مستقل از عملکرد و اجزای آن بوده و فاقد هرگونه اثرات مستقیم و غیر مستقیم بر روی این صفات میباشند. همچنین نتایج تجزیه واریانس مرکب حاکی از این بود که صفات مذکور در بین ارقام مورد مطالعه فاقد تنوع، واریانس ژنتیکی و وراثت پذیری مطلوب میباشند. همچنین براساس میانگین صفات موردنظر در متوسط شرایط محلولپاشی روی، بیشترین عملکرد دانه مربوط به رقم اروند (337/81)، بیشترین میزان روی در جنین وآلورون مربوط به رقم اروند (48/32) و بیشترین میزان روی در آندوسپرم مربوط به رقم خزر(67/10) 1 که به ترتیب بهعنوان ارقام کارآ از نظر عملکرد دانه، میزان روی در جنین و آلورون و میزان روی در آندوسپرم قرار گرفتند. لذا در بین ارقام مورد مطالعه رقم دارای عملکرد بالا و در عین حال کارآ از نظر مصرف روی یافت نشد.

لکه گذاری DTZ، گندم بهاره، محلولپاشی، میزان روی آندوسپرم، میزان روی در جنین و آلورون