ستار احمدی جوانمرد - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه گیاه پزشکی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران
حبیب عباسی پور - استاد گروه گیاه پزشکی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

گندم، مهمترین محصول غذایی در خاورمیانه و کشورهای جنوب غرب آسیا میباشد. سالانه بیش از 6/5 میلیون هکتار از اراضی زراعی ایران به کشت گندم اختصاص مییابد که سهم استان لرستان از مقدار فوق، حدود 300000 هکتار است. در شهرستان الشتر (سلسله) استان لرستان با توجه به اینکه کشت گندم در سطح وسیع انجام میگیرد و بیشتر آن نیز به صورت دیم میباشد،طبعا یکی از مهمترین آفات آن در این منطقه سن گندم، Eurygaster integriceps Puton (Hemipterta: Scutelleridae) میباشد. این آفت هر ساله سطح زیادی از مزارع گندم را آلوده میکند و به خصوص خسارت آن در سال هایی که خشکسالی اتفاق میافتد، بیشتر میباشد. جمعیت سن گندم نیز مانند حشرات دیگرتحت تاثیر عوامل زنده یا دشمنان طبیعی اعم از شکارگرها، پارازیتوییدها و بیمارگرها قرار می گیرد. در این تحقیق مگس های پارازیتویید پوره و حشرات بالغ سن گندم در مزارع گندم شهرستان الشتر جمع آوری و شناسایی گردید. در مجموع سه گونه مگس پارازیتویید از خانواده Tachinidae و زیرخانواده Phasiinae شناسایی گردید که شامل گونه های Elomya lateralis (Meigen, 1824)، Phasia subcoleopterata (Linné , 1767) و Eliozeta helluo (Fabricius, 1805) بودند. نتایج به دست آمده از درصد پارازیتیسم افراد بالغ سن گندم توسط مگس های پارازیتویید نشان داد که از دهه اول اردیبهشت ماه تا دهه دوم خرداد ماه مگس های بالغ از میزبان خود خارج شده اند. بطوریکه حداکثر درصد پارازیتیسم در هر دو سال 1394-95 در دهه دوم و سوم اردیبهشت ماه مشاهده شد. در این تاریخ ها جمعیت گونه E. helluo نسبت به دو گونه دیگر بیشتر بود. میزان کل پارازیتیسم توسط این دو گونه تا حدود 60 درصد برآورد گردید. با توجه به اینکه سطح وسیعی از اراضی قابل کشت این منطقه به کشت گندم اختصاص دارد لذا نتایج حاصل میتواند گامی هر چند کوچک در راستای مدیریت سن گندم محسوب گردد.

سن گندم، مزارع غلات، مگس های پارازیتویید، الشتر، لرستان