زهرا مروتی - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
عزت اله فرشادفر - استاد گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

به منظور بررسی ارتباط فنوتیپی و ژنوتیپی میان خصوصیات موثر در مرحله جوانه زنی و همچنین بررسی تنوع ژنتیکی و برآورد پارامترهای ژنتیکی این شاخصه ها در شرایط تنش خشکی، 19ژنوتیپ گندم نان در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه های گروه زراعت و اصلاح نباتات پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه در آبان سال 1394 در مرحله جوانه زنی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه و تحلیل واریانس (ANOVA)نشان داد که اختلاف معنی داری بین ژنوتیپ های مورد ارزیابی از نظر صفات درصدجوانه زنی (GP)، طول کلئوپتیل (KL)،وزن تر گیاهچه (SFW)، وزنخشک گیاهچه(SDW)، میانگین زمان جوانه زنی (MGT)، میانگین سرعت جوانه زنی (AVG)، ضریب سرعت جوانه زنی (CVG) و شاخص بنیه بذر (SV) در شرایط تنش وجود داشت. همچنین اختلاف معنی داری بین ژنوتیپ های مورد ارزیابی از نظر صفات درصدجوانه زنی (GP)، طول ریشه چه (RL)، طول ساقه چه (SL)، تعداد ریشه بذری (RN)، طول کلئوپتیل (KL)، میانگین زمان جوانه زنی(MGT)، میانگین سرعت جوانه زنی (AVG)، ضریب سرعت جوانه زنی (CVG) و شاخص بنیه بذر (SV) در شرایط نرمال مشاهده شد. که نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی قابل توجه و امکان انتخاب ژنوتیپ های متحمل به تنش خشکی است. رابطه ژنتیکی مثبت و معنی داری میان صفات RLو SV، AVG،GP مشاهده شد. که در مطابقت کامل با نتایج نمودار GT-biplot ارتباط میان صفت است. وراثت پذیری و پیشرفت ژنتیکی بالا برای GP ، AVG و SV مشاهده شد که حاکی از عمل افزایشی ژن ها است. براین اساس روش اصلاحی انتخاب برای صفات مورد مطالعه در ژنوتیپ های مورد بررسی موثر است.

تنوع ژنتیکی، صفات جوانه زنی، پارامترهای ژنتیکی، وراثت پذیری، GGE biplot