رجا اسکیان - دانشجو دانشگاه علوم پزشکی بابل، دانشگاه علوم پزشکی بابل، بابل، ایران
آرزو ریانی - استادیار دانشگاه علوم پزشکی بابل، دانشگاه علوم پزشکی بابل، ایران.
صفورا سیفی - استادیار دانشگاه علوم پزشکی بابل، دانشگاه علوم پزشکی بابل، ایران.
منوچهر اشرفپور - استادیار دانشگاه علوم پزشکی بابل، دانشگاه علوم پزشکی بابل، ایران.

سابقه و هدف: درد دندان از دردهای کلافه کننده و معمولا با منشا التهابی است در نتیجه جهت کنترل آن از داروهای ضدالتهابی غیراستروییدی یا اپیوییدها استفاده می شود که این داروها دارای عوارض نامطلوبی بر روی دستگاه گوارش، کلیه و سیستم تنفسی هستند به همین دلیل به داروی جایگزینی با خواص مشابه این داروها و در عین حال کم عارضه تر نیاز می باشد. کبر، گیاه بومی جنوب ایران است که خواص آنتی اکسیدانی، ضددرد و ضدالتهابی داشته و فاقد عوارض جانبی است. لذا هدف مطالعه حاضر این است که برای اولین بار تاثیر ضددردی و ضدالتهابی این گیاه را در ناحیه دهانی– صورتی موش آزمایشگاهی بررسی کنیم. مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی،42 موش نر سوری نژاد NMRI با وزن 30 – 20گرم انتخاب شده و به صورت تصادفی به 7 گروه 6 تایی تقسیم شدند. گروه اول کنترل، گروه دوم دریافت کننده سالین، چهارگروه درمانی دریافت کننده کبر با دوزهای 10، 20، 50 و100 mg/kg ، گروه هفتم کنترل مثبت و ضد درد مورفین می باشد. عصاره کبر 30 دقیقه قبل از آزمون به صورت داخل صفاقی تزریق می شود. آزمون فرمالین در ناحیه لب بالا سمت راست و لترال بینی 0/1 mg/kg انجام شده و سپس در فاصله زمانی 5 و 15-60 دقیقه با فاصله 5 دقیقه ای شدت درد با معیار لیس زدن ناحیه تزریق به وسیله دوربین متصل به کامپیوتر ثبت شد. سپس موش ها کشته شده و با تهیه بیوپسی شدت التهاب و تعداد عروق خون، تعداد ماست سل و تعداد ایوزینوییل به ترتیب با رنگ آمیزی H&E ، تولوییدین بلو و کنگو رد بررسی گردید. و در نهایت به وسیله نرم افزار آماری SPSS ورژن 18 و آزمون های آماری Repeated measures ANOVA و One Way ANOVA تفاوت دوزهای مختلف در زمان های مختلف بررسی شد. سطح معنی داری (P<0/05). یافته ها: بر اساس یافته ها، عصاره کبر در تمام دوزها دارای اثر ضد دردی بیشتری نسبت به گروه شاهد بود. بیشترین کاهش درد در گروه 100 mg/kg و از نظر زمانی بیشترین کاهش در دقایق 15 تا 20 در تمامی دوزها گزارش شد اما با این وجود نتایج نشان داد که از نظر زمان اثرگذاری دارو در دوزهای مختلف تفاوت معنی داری دیده شد( df =6؛ F =11/94؛ P<0/05). در بررسی هیستوپاتولوژیک در رنگ آمیزی تلوییدن بلو کاهش معنی داری در تعداد ماست سل ها دیده شد که کمترین تعداد مربوط به گروه mg/kg 100 بوده است (P<0/05). در رنگ آمیزی کنگورد کاهش معنی داری در تعداد ایوزینوفیل ها دیده نشد (P=0/027) و همچنین در تراکم عروق خونی و تراکم ماست سل ها اختلاف بین میانگین ها به صورت حد موازی تفاوت معنی دار شد. به ترتیب ( 0/057 =P ) و ( 0/087 =P) نتیجه گیری: نتایج حاصل از مطالعه فوق نشان می دهد عصاره هیدروالکلی گیاه کبر در کاهش درد و التهاب ناحیه دهانی_صورتی تاثیر چشمگیری دارد که می تواند ناشی از کاهش فاکتورهای التهابی و درد به وسیله این عصاره باشد. با توجه به اینکه در مطالعات مختلف در رابطه با این گیاه عارضه خاصی گزارش نشده، کبر می تواند جایگزین مناسبی برای داروهای شیمیایی پر عارضه ای که برای کاهش درد و التهاب استفاده می شود، باشد.

عصاره هیدروالکلی کبر، درد، التهاب