ارسلان طهماسبی
فرزاد سلطانیان

امروزه مسلم گردیده پاسخگویی به نیازهای اجتماعی انسان و تأمین فرصتهای لازم در زمینه گسب تجارب اجتماعی وی، مستلزم وجود فضا و کارکردهای متناسب کالبدی و فعالیتی است. فضاهای باز عمومی شهری با دارا بودن توان بالقوه برای پاسخگویی به چنین جنبه هایی، اگر درست برنامه ریزی شوند قابلیت در تحقق این بعد از زندگی انسان شهر نشین را خواهند داشت. انتخاب روش برنامه ریزی مناسب برای اجتماع پذیر نمودن فضاهای باز عمومی شهری بر خلق، چگونگی و میزان روابط اجتماعی به وجود آمده در این فضاها تأثیر بسزایی دارد. بازتعریف فضا، شناخت کارکردها و مزایای این فضاها، گام نخست در راستای برنامه ریزی برای چنین فضاهایی محسوب می شود. شناخت نیازهای انسان در رابطه با فضاهای باز عمومی شهری موجب دستیابی به اصول و معیارهایی برای اجتماع پذیر نمودن این فضاها می گردد. در این پژوهش سعی شده تا با استفاده از روش اسنادی ابتدا تعاریف و مفاهیم فضاهای باز عمومی شهریف ویزگی های کالبدی و فعالیتی و کارکردهای این فضاها بررسی شده و پس از شناسایی نیازها و توقعات مردم از این فضاها، معیارها و شاخص های مؤثر بر حضور پذیری فضاهای باز عمومی از دیدگاه شهرسازان، مورد واکاوی قرار گیرد. مقاله حاضر به روش پیمایشی و از نوع توصیفی- مقطعی انجام گرفت 56 نفر به صورت نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب گردیدند، در تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. کلیه تحلیل ها با استفاده از نرم افزار spps 13.0 انجام پذیرفت. برای تعیین نرمال بودن توزیع داده ها از آزمون کلموگروف- اسمیرنوف تک نمونه ای انجام گرفت و برای داده ها از آزمون مجذور کای استفاده شد. نتایج مطالعات نشان داد که ابعاد فضاهای بازشهری که شامل ابعاد کالبدی و ابعاد انسانی است که هر کدام از این ابعاد به زیرمجموعه هایی تقسیم می شوند و هر کدام از این زیرمجموعه ها نیز تعریف و معادل فیزیکی آن نیز تعریف شده است. اثر گذارترین عوامل بر مقبولیت عمومی و ارتقای روابط اجتماعی در فضاهای باز عمومی شهری نظیر مسیرها که باید مورد توجه برنامه ریزان و طراحان شهری قرار گیرد تا بتوان فضاهای بازعمومی ای را که اجتماع پذیر بوده و روابط افراد را در خود تسهیل و تقویت کند؛ ایجاد نمود.

فضاهای باز شهر، کیفیت فضاهای باز، مسیرها، تقویت و توسعه روابط شهروندی