ناصر قنبری - کارشناسی ارشد معماری فنی دانشگاه تربیت مدرس تهران
محمدرضا بمانیان - دکترای معماری و استاد گروه معماری دانشگاه تربیت مدرس تهران
الهه گودرزی - کارشناسی ارشد معماری منظر دانشگاه تربیت مدرس تهران

هر بنایی دارای ارزش و اعتبار و بیان کننده سلیقه معمار بنا است. بناهای تاریخی هر کشور بخشی از شناسنامه فرهنگ وکارنامه مردمی است که در آن زندگی می کرده اند. از این رو توجه به تاریخچه بناها و شاهکارهای هنر معماری، مهماست. این توجه از آن جهت مهم تر نیز میشود که با بررسی عناصر کالبدی بناهای معماری هر عصر میتوان به روند شکل گیری و تکامل شیوه ی معماری رایج در آن سرزمین پی برد . در مقاله فوق سعی داریم به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و مطالعات میدانی عناصر کالبدی بنای مسجد – مدرسه سپهسالار )مطهری( تهران را مورد بررسی قرار دهیم و عناصر کالبدی که باعث تشابه این بنا با معماری مساجد عثمانی گشته است را بررسی نماییم . نتیجه بدست آمده در این تحقیق نشان دهنده روند تکامل معماری قاجار با ویژگی خاص این دوره که آشنایی با معماری خارج از ایران و الگو گرفتن از معماری آنان و تطبیق دادن شیوه های آنان با اصول و ویژگی های معماری بومی است . همانطور که این اتفاق در ساخت بنای مسجد – مدرسه سپهسالار نیز رخ داده است و بانیان و سازندگان این اثر با توجه به الگوی معماری ایرانی و الهام از معماری عثمانی یکی از ارزشمندترین مساجد 200 سال اخیر ایران را بنا نهادند که با توجه به جمیع بررسی ها قطعا میتوان آنرا در زمره معماری ایرانی قرار داد .

مسجد – مدرسه سپهسالار ، عصر قاجار ، عناصر کالبدی ، مساجد عثمانی ، الهام و الگوبرداری