بهروز گلعین - دانشیار پژوهشکده مرکبات و میوه های نیمه گرمسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رامسر، ایران.

صنعت تولید مرکبات پس از سیب مقام دوم جهانی را به خود اختصاص داده است و در بسیاری از کشورهای جهان نقش مهمی در تولید ثروت و توسعه اقتصادی به عهده دارد. تولید این محصول در کشور ما نیز از جایگاه ویژه ای برخوردار است و در بعضی از استان های کشور سهم قابل توجهی از اقتصاد مردم به تولید این محصول و بازاررسانی و فروش آن وابسته است. فاصله قابل توجه راندمان باغ های مرکبات کشور با کشورهای صاحب نام در تولید این محصول گویای، نقش و اهمیت به سزای پژوهش در زمینه اصلاح، انتخاب مکان های مناسب احداث باغ، انتخاب ارقام و پایه های مناسب با شرایط منطقه ای، تولید نهال سالم و عاری از بیماری، سیستم های کشت پیشرفته، تغذیه درختان، توسعه سیستم های کارآمد آبیاری و مبارزه و کنترل آفات و بیماریها است. در دهه های گذشته، علاوه بر واردات ارقام مرکبات از کشورهای دیگر، برخی ژنوتیپ های برتر بومی گزینش و نیز تعدادی رقم از طریق دورگ گیری تولید شده اند که مورد کشت و کار قرار می گیرند. در توسعه باغ ها ضروری است که علاوه بر انتخاب صحیح رقم برای هر منطقه، رقم پیوندی نیز سالم، پربازده، مقاوم و عاری از هر گونه بیماری باشد. همچنین برای هر منطقه باید به دنبال پایه ای بود که بیشترین باردهی را از میوه های با کیفیت بالا دارا بوده و نسبت به شرایط محیطی موجود در منطقه تا حد امکان دارای قدرت تحمل باشد. بر اساس پژوهش های انجام شده تا به حال، برای نوار ساحلی دریای خزر ارقام زودرس نارنگی و پرتقال با پایه های نارنج، پونسیروس تریفولیاتا، سیترنج (ترویر و کاریزو)، سیتروملو، فلاینگ دراگون و کلیوپاترا ماندارین و برای مناطق مرکزی و جنوبی کشور ارقام میانرس و دیررس نارنگی و پرتقال، ارقام گریپ فروت، لایم و لمون را با پایه های نارنج، مکزیکن لایم، رافلمون، رانگپور لایم، کلیوپاترا ماندارین، ولکامریانا و بکرایی با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی، خاک و بیماری قابل توصیه است

پایه، رقم، عملکرد، مرکبات