سیده شریفه صالحی کاتوزی - دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
حمید فهیمی - دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
احمد مجد - دانشکده علوم زیستی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال

کافیین 1، 3، 7- تری متیل گزانتین آلکالوییدی مشتق از نوکلیوتیدهای پورینی است و به متیل گزانتین ها تعلق دارد. در سال های اخیر این ماده به عنوان یک آللوکمیک گیاهی و نیز به عنوان ترکیبی که خواص شبه سیتوکینینی دارد مورد توجه قرار گرفته است. در پژوهش حاضر تاثیر غلظت های مختلف کافیین بر روند تشکیل کالوس و فعالیت آنزیم های پراکسیداز و پلی فنیل اکسیداز در کشت بافت گیاه لوبیا (Phaseolus vulgaris L) مورد بررسی قرار گرفته است. به این ترتیب محیط کشت های MS با غلظت هورمونی ثابت و با مقادیر متفاوتی از کافیین 0، 50، 100، 150،200، 250، 500، 1000 میلی گرم در لیتر تهیه گردید و قطعات محور زیرلپه دانه رست ها در این محیط ها کشت شدند. نتایج نشان داد که کافیین به علت شباهت ساختاری به سیتوکینین ها و افزایش تقسیم سلولی تا غلظت 250 میلی گرم در لیتر اثر تحریک کننده و در غلظت های 500 و 1000 میلیگرم در لیتر اثر باز دارنده، بر روند تشکیل کالوس دارد. فعالیت آنزیم های پراکسیداز و پلی فنیل - اکسیداز کالوس ها در غلظت های 0، 5، 100 و 150 میلی گرم در لیتر کافیین بررسی گردید و مشخص شد که با افزایش غلظت کافیین به عنوان عامل تنش، فعالیت آنزیم پراکسیداز کالوس ها نیز افزایش پیدا کرد و این افزایش در غلظت 150 میلی گرم در لیتر معنی دار بود. فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز کالوس ها در غلظت های مختلف کافیین نیز افزایش یافت ولی این افزایش از لحاظ آماری معنی دار نبود.

کافیین، پراکسیداز، پلی فنیل اکسیداز، تشکیل کالوس، لوبیا