نسترن چلبیانلو - دانشجوی کارشناسی ارشد گرایش بیولوژی و بیوتکنولوژی خاک
محمدرضا ساریخانی - استادیاران گروه خاکشناسی و گروه به نژادی و بیوتکنولوژی
سیامک علوی کیا

جامعه میکروبی خاک نقش مهمی در چرخه عناصر غذایی برعهده دارند. در این میان باکتریهای حل‌کننده فسفا با مکانیسم‌های نظیر تولید اسیدهای آلی و تولید فسفاتازها به ترتیب در انحلال فسفات معدنی و معدنی نمودن فسفر آلی نقش بازی می‌کنند. حضور و پراکنش این باکتریها که اثر مستقیمی در فراهمی فسفر برای گیاهان دارد متأثر از شرایط حاکم بر خاک (از قبیل میزان ماده آلی، کربنات کلسیم، رطوبت، بافت، میزان فسفر، PH و....) شرایط اقلیمی، نوع پوشش گیاهی و حتی نوع کاربری اراضی به لحاظ کشت گیاهان مختلف و عملیات زراعی و و کوددهی (آلی یا شیمیایی) می‌باشد. به منظور بررسی تأثیر کاربری‌های مختلف و اثر شرایط اقلیمی بر جمعیت حل‌کنندگان فسفات، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با در نظر گرفتن سه کاربری مختلف (شامل زمین‌های تحت کشت لگوم، غلات و عدم کشت) در دو اقلیم متفاوت (نیمه مرطوب، منطقه فندقلو و نیمه خشک، منطقه نمین اردبیل) انجام شد. از هر کاربری تعداد 4 نمونه خاک به صورت نمونه مرکب تهیه شد و به منظور شمارش باکتری‌های حل‌کننده سفات از محیط sperber معدنی و آلی استفاده شد. بعد از تهیه سری‌های رقت، از 4 رقت پایانی برای کشت در محیط فوق استفاده شد. کمترین جمعیت باکتریهای حل‌کنند فسفات نیز در زمین بایر در اقلیم نیمه خشک به دست آمده. براساس این مطالعه اثرات اقلیمی نوع کاربری و پوشش گیاهی رابطه تنگاتنگی با تعدا و فراوانی باکتریهای حل‌کننده فسفات نشان داد.

محیط اسپربر، کاربری، شمارش باکتری، حل‌کننده فسفات