کلثوم رضایی - دانشجوی دکتری زراعت – فیزیولوژی گیاهان زراعی دانشگاه ایلام
محمدعلی اقدسی - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه ایلام و مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان ایلام،

به منظور شناخت عوامل پنهانی موثر و صفات مهم تعیین‌کننده عملکرد دانه گندم دوروم تحت شرایط تاری کاشت‌های متفاوت و تنش رطوبتی درمراحل نموی مختلف، ازمایشی در سال زراعی 1391-1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین در قالب اسپلیت – پلات بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 5 تکرار انجام شد. تجززیه به عامل‌ها روش آماری چند متغیره‌ی است که به منظور درک روابط علی و معلولی بین صفات و کاهش تعداد زیادی از صفات به فاکتورهای مهم تعیین‌کننده عملکرد استفاده می‌شود. آنالیز داده‌ها براساس تجزیه به عامل‌ها بع از استخراج عامل‌ها از طریق استخراج ریشه‌های راکد و میزان درصد واریانس تجمعی تبیین شده توسط عامل‌ها و چرخش به روش واریماکس و نرمال‌سازی به روش کیسر میر نشان داد که 603/91 درصد ازتغییرات کل داده‌ها مربوط به 6 عامل اصلی اول می‌باشد. براساس نتایج حاصل از بررسی ضرایب عاملی می‌توان گفت که برای داشتن عملکرد دانه بیشتر در شرایط آب و هوایی استان خوزستان باید به حفظ صفات تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در واحد سطح و وزن هزار دانه اهمیت بیشتری داده می‌شود. بذل توجه بیشتر به مدیریت تولید گندم دوروم تحت شرایط محیطی توأم با تنش استان خوزستان می‌تواند نقش کلیدی در افزایش عملکرد این محصول داشته باشد.

دوروم، تاریخ کاشت، تنش رطوبتی، تجزیه عامل