صلح الدین جمشیدی گولان - دانشجوی، کارشناسی ارشد رشته اصلاح نباتات، گروه زراعت و اصلاح نباتات،دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان
حجت الله مظاهری لقب - استاد راهنما و دانشیار،رشته اصلاح نباتات، گروه زراعت و اصلاح نباتات،دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا
سعید موسوی - استاد مشاور واستادیار، رشته اصلاح نباتات، گروه زراعت و اصلاح نباتات،دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان.
مجید کزازی - استاد مشاور و استادیار فیزیولوژی حشرات، گروه حشره شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینای همدان.

ساپونین‌های گیاهی با ایجاد مقاومت به تنش‌های زیستی و نفخ در دام‌های نشخوارکننده نقش مثبت و منفی از نقطه نظر تولیدکنندگان دارد. امروزه از روش‌های مثل روش مورفولوژیکی، بیوشیمیایی مولکلوی برای بررس نوع ژنتیکی استفاده می‌شود. مهمترین متابولیت‌های ثانویه حاصل از متابولیسم گیاهی در یونجه و سایر لگوم‌ها، ساپونین‌ تری ترپنوئید می‌باشد. به منظور بررسی تنوع ساپونین‌ها، اقدام به استخراج و خالص‌سازی ساپونین‌های دو ژنوتیپ بمی و آباده شد. تعداد 7 باند ساپونینی در R(f) ها و رنگ‌های متفاوت مشاهده گردید. باند شماره 1 به رنگ سبز زیتونی به عنوان زنهیک اسید باند شماره 2 مدیکاژنیک اسید گیلکوزاید، باند شماره 3 سویا ساپوچینول گلیکوزاید و باند شماره 4 سویا ساپونین وان‌ شناسایی شدند ولی باندهای شماره 5 به رنگ سبز فیروزه‌ای، شماره 6 به رنگ قهوه‌ای و شماره 7 به رنگ سبز فیروزه‌ای، شناخته شدند. مشاهدات حاکی از تنوع زیاد ساپونین‌ها در ژنوتیپ‌های یونجه مورد بررسی بود. بنابراین، عمل به نژادی در دو جهت، اول به نژادی در جهت افزایش ساپونین‌های عامل مقاومت به آفات و بیماری‌ها، دوم در جهت کاهش ساپونین‌های عامل اثر نفخ‌زایی در نشخوارکنندگان و حیوانات اهلی قابل اجرا است. در نتیجه این رویکرد، ایجاد مقاومت زیستی، عدم ایجاد تأثیر منفی بر اکوسیستم و خوش خوراکی جهت تعلیف دامبه صرفه اقتصادی می‌باشد.

تنوع مولکولی، ساپونین، یونجه، مقاومت به آفات و بیماری‌ها، نفخ‌زایی دام