سیاوش پیرعلیلو - دانشجوی کارشناسی ارشد ژیوتکنیک دانشگاه آزاد واحد مرند
جواد غفاری - استادیار گروه عمران دانشگاه تبریز

در مناطق پر جمعیت شهری مسیر تونلهای مترو به ناچار از زیر و یا از جوار ساختمانهای موجود عبورمی کند که در بعضی موارد فاصله بین تاج تونل و پی ساختمان بسیار کم می باشد و ساختمانها قبلا بدون پیش بینی های لازم جهت احداث خط مترو و امثال آن احداث شده است. در صورتی که حفاری تونل با کنترل و پیش بینی های لازم انجام نگیرد باعث ایجاد جابجاییها و تغییر شکلهایی در سطح زمین شده و آسیب های سازه ای بر ساختمانهای اطراف وارد می کند. در این تحقیق پس از بررسی نشست سطح زمین ناشی از احداث ساختمان قبل و بعد از احداث تونل مترو با استفاده از روش تحلیل عددی و محاسبه میزان جابجایی ها ناشی از نشست و آسیب های احتمالی مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعه موردی بررسی عددی حفاری تونل خط 2 تبریز بر ساختمان بیمارستان امیر المومنین در نظر گرفته شده است در این مورد بررسی اثر زهکشی آبهای سطحی فاصله مابین ساختمان و تاج تونل از اهمیت زیادی برخوردار است . برای انجام تحلیلهای عددی از نرم افزارPLAXIS 3D TUNNELاستفاده شده است. نتایج حاصل از مدل سازی عددی نشان می دهد که با زهکشی زمین اطرف تونل وکنترل آبهای سطحی و ساختمان وافزایش سطح مقطع پی ساختمان های که بعدا احداث می شوند نشست پی آن ها کمتر و یکنواخت تر خواهد بود , و بررسی های نشست سطحی نشان می دهد که با افزایش عمق تونل نیز ، نشست های محاسبه شده به روش عددی نیز کاهش پیدا می کند و محدوده کانتور های تاثیر حفاری نیز بیشتر می شود ودر ضمن میزان نشست ناشی از حفاری تونل محدوده مورد مطالعه تاییر قابل ملاحظه ای بر ساختمان بیمارستان ندارد.

حفاری تونل مترو، نشست سطحی،زهکشی آبهای سطحی ، نرم افزارPlaxis 3D Tunnel،متروی تبریز