پروانه تیشه زن - عضو هیات علمی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
هادی معاضد - دانشیار دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز
محمد خرمیان - عضو هیات علمی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

رشد روزافزون جمعیت و کمبود فزاینده آب شیرین، جستجو جهت یافتن منابع دیگر آب را ضروری ساخته است . کاربرد مجدد آبهای مصرفی یکی از مؤثرترین و کاراترین روشهای غلبه بر کمبود آب آبیاری و محافظت محیط زیست مناطقی است که بحران آب وارد مرحله جدی شده است . از میان روش های مختلف آبیاری ، روش آبیاری قطره ای بهترین سازگاری را با کاربرد پساب نشان داده است . از فواید سیستم های آبیاری قطره ای جهت استفاده از پساب تصفیه شده می توان به قرار دادن مواد مغذی در ناحیه ریشه گیاه، عدم آلودگی آبهای زیر زمینی، صرفه جویی در مصرف آب تازه، یکنواختی توزیع آب در ناحیه ریشه گیاه و همچنین عدم تماس مستقیم میوه و یا گیاه با آب مصرفی اشاره کرد و از معایب مهم آن امکان گرفتگی قطره چکانها است . علل گرفتگی قطره چکانها در هر دوحالت استفاده از پساب و آب تازه به سه دسته عوامل فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی تقسیم بندی شده اند، ولی سهم هر گروه با توجه به کیفیت آب مصرفی متفاوت است و از این رو طراحی ویژه قطره چکان و مدیریت صحیح به منظور جلوگیری از گرفتگی قطره چکانها ضروری می باشد . در این مقاله سعی شده که با تاکید بر نتایج تحقیقات اخیر ضمن بررسی مختصر تأثیر استفاده از پساب در آبیاری مزارع بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و کیفیت میوه گیاه ، اثر عوامل مختلف در گرفتگی قطره چکانها و فیلترها بررسی و راهکارها و توصیه هایی جهت بهبود کاربرد پساب در طراحی و مدیریت سیستمهای آبیاری قطره ای مورد بحث قرار گیرد .

آبیاری قطره ای، پساب، گرفتگی قطره چکانها و فیلترها