شهربانو جلیلیان - عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی ، تهران ، اوین
منصوره طاهباز

بحران انرژی و ضرورت صرفه جویی در مصرف آن، لزوم تجدیدنظر در نحوه ساخت و ساز را به یکی از ارکان اصلی برنامه ریزی و طراحی کشور تبدیل نموده است. این مسئله در روستاها که همواره از منابع محدودتری نسبت به شهرها برخوردارند، حیات یتر م یباشد. پایین بودن سطح زندگی، نبود تخصص، دور بودن از امکانات شهری، مشکل دسترسی و … از عواملی هستند که اهمیت توجه به صرفه جویی در این مناطق را آشکارمی سازد. در این راستا در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، پروژ های پیشنهاد گردید که هدف آن ارائه ضوابط طراحی مسکن همساز با اقلیم در مناطق روستایی بود تا به این وسیله در مصرف سوخ تهای فسیلی خانگی صرفه جویی گردد. عدم وجود اطلاعات مورد نیاز از وضعیت اقلیمی روستاها به دلیل قرارگیری ایستگاههای هواشناسی در محدوده شهرها، مشکل اصلی پیش روی محققین در این پروژه بود. با توجه به این واقعیت که مسکن بومی روستایی به دلیل شناخت تجربی روستائیان از وضعیت اقلیمی و محیط زیست روستا از یک طرف و محدودیت امکانات گرمایش و سرمایش در روستاها از طرف دیگر، بیشترین سازگاری را با شرایط اقلیمی دارد، در تحقیق حاضر روشی پیشنهاد گردیده است که مبتنی بر شناخت وضعیت جغرافیایی و اقلیمی روستا بوده و به شناسایی شگردهای بکار رفته در معماری بومی برای انطباق با محیط پرداخته است. در این مقاله نتایج حاصل از مطالعه استان اردبیل به عنوان نمونه ارائه شده است. در این راستا استان اردبیل به چهار پهنه اقلیمی و سه پهنه معماری تقسیم شده است و شگردهای معماری به کار رفته در هر پهنه در اینجا ارائه شده است.

مسکن روستایی، معماری بومی، پهنه بندی معماری، پهنه بندی اقلیمی