منصور ابراهیمی

بعضی از سموم دفع آفات به عنوان هورمون‌های محیطی با سیستم هورمونی بدن تداخل می‌کنند. یک رابطه مستقیم بین مصرف آفت‌‎کش‎ها با اختلالات هورمونی اثبات شده است. در این مطالعه میزان آلودگی مواد آلاینده هورمونهای محیطی در سموم آفت‌کش استان فارس مورد بررسی قرار گرفته است. از 86 نوع آفت‌کش مصرفی در استان فارس، آدی فنفوس (با نام تجاری هینوزان) کمترین مقدار مصرف (50 لیتر)، و آلومینیوم فسفاید (با نام تجاری فستوکسین) بیشترین مقدار مصرف ( 270000 لیتر) را از مجموع 690/581/1 لیتر مصرف آفت‌کش به خود اختصاص داده‌اند. 30 مورد از سموم خاصیت هورمون‌های محیطی داشته که مجموع مقدار کل آنها معادل 711720 لیتر و مجموع ماده موثر مصرف شده 352765 لیتر می‌باشد. بنابراین 49/99% از سموم مصرفی و 55/64 % از ماده موثره آنها، آلاینده هورمون‌های محیطی داشته‌اند. از موارد بررسی شده، 20 مورد باعث بروز اختلاف باروری در جنس نر، 12 مورد دارای خاصیت استروژنیک، 4 مورد دارای خواص ضد آندوروژنی 8 مورد مختل‌کننده فعالیت هورمون‌های تیروئیدی و 4 مورد مختل کننده گنادوتروپین‌ها بوده‌اند.

سموم، آفت‌کش‌ها، هورمون‌های محیطی، فارس