احمدرضا پیشکار دهکردی - کارشناس ارشد مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد
حسین پورمقدس - استاد گروه مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

آبهای زیرزمینی از مهمترین منابع تامین کننده آب مورد نیاز کشاورزی، صنعت و شرب می باشـند . آب زیرزمینـی ماننـد هـر منبـع دیگـری نامحدود نیست، از اینرو آبهای زیرزمینی باید بطور معقول مورد بهره برداری قرار گیرند و در مقابل آلودگیها نیز حفاظت شـوند . غلظـت هـای بالای آلاینده ها، فلزات و عناصر سمی می تواند در آبهای زیرزمینی نزدیک منابع آلودگی یافت شوند . همچنین بعضی از ترکیبات سـمی کـه همراه با آلودگیهای صنعتی نظیر آرسنیک، سیانید، فلزات سمی، فنل و غیره هستند، ممکن است در آبهای زیرزمینی در غلظت هـایی یافـت شوند که آبهای زیرزمینی را برای مصارف آشامیدن و آبیاری نامطلوب نماید . آبهای زیرزمینی ممکن است از طریق منابع مشخص و نامشخص آلوده گردند . صنایع از منابع مشخص آلودگی می باشند، که آلودگی و پـسماندهای ناشـی از آنهـا سـهم بزرگـی در ایجـاد بحرانهـای زیـست محیطی ایفا می کند . لذا بایستی آلودگیهای این صنایع بطور اصولی کنترل شود تا باعث اثـرات سـوء بـر محـیط زیـست خـصوصاً منـابع آب زیرزمینی نشوند . این تحقیق بمنظور ب ررسی تاثیر لاگونهای فاضلاب صنعتی ذوب آهن بر کیفیت شیمیائی آبهای زیرزمینی اطراف آن صورت گرفته است . این تحقیق بمدت 6 ماه بر روی آبهای زیرزمینی اطراف لاگونها و استخرهای فاضلاب ذوب آهن انجام گرفت . بدین منظور تعـداد 118 نمونـه بصورت هفتگی از ایستگاههای مورد مطالع ه در منطقه زرین شهر برداشت شد و پس از انتقال به آزمایشگاه بر اساس روشهای استاندارد آنـالیز گردید . در این مطالعه پارامترهای چون EC, C6H5OH, COD, TOC, CL, CN, PH در ایستگاههای مورد مطالعـه انـدازه گیـری شـد . جهت تجزیه تحلیل نتایج و همچنین مقایسه نتایج ایستگاهها ی مختلف با یکدیگر و همچنین نمونه هـای شـاهد از آزمونهـای آمـاری آنـالیز واریانس و DUNCAN با کمک برنامه نرم افزاری SPSS و EXCEL بهره گرفته شده است . نتایج این تحقیق نشان داد که میانگین غلظت پارامترهای COD از 27 تا 72 میلی گرم در لیتر، کلرور از 320 تـا 961 میلـی گـرم در لیتـر، TOC از 10/3 تا 3/5میلی گرم در لیتر، فنل از 0/002 تا 0/007 میلی گرم در لیتر و سیانید از 0/002 تا 0/01 میلی گـرم در لیتـر در آبهـای زیرزمینی منطقه مورد مطالعه متغییر می باشد . همچنین نتایج نشان داد که آب چاههای مـورد مطالعـه خـصوصاً چـاه شـماره 3 و 4 کـ ه در فاصله کمتری از لاگونها قرار دارند، بشدت تحت تاثیر فاضلاب لاگونهای ذوب آهن قرار گرفته و مقدار اکثر پارامترهـای مـورد مطالعـه در آب این چاهها از مقدار آن در نمونه های شاهد و استانداردهای آب آشامیدنی بیشتر است . از آنجا که تصفیه آبهای زیرزمینـی و همچنـین حـذف آلاینده ها از خاک منطقه بسیار مشکل و مستلزم هزینه بسیار زیاد و داشتن تکنولوژی پیچیده است، و در اکثر مـوارد نمـی تـوان آلـودگی را بطور کامل از آبهای زیرزمینی حذف نمود، لذا پایش آبهای زیرزمینی و جلوگیری از آلودگی بیشتر منابع ارزشمند آب و خاک منطقـه، بـسیار حیاتی و ضروری به نظر می رسد .

آبهای زیرزمینی ، کیفیت شیمیایی ، فاضلاب صنعتی