محسن شهریاری مقدم - دانشگاه زابل، دانشکده علوم، گروه زیست شناسی
قاسم ذوالفقاری - گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور، دانشگاه تربیت
مهدی قنبری - گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور، دانشگاه تربیت مدرس
صابر خدابنده - گروه بیولوژی دریا، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور، دانشگاه ترب

تاس ماهی ایرانی Acipenser persicus از مرکز تکثیر ماهیان خاویاری تهیه و ماهی ها با شرایط آزمایشگاهی به مدت یک هفته سازگار شدند. بچه ماهیان به مدت 4 روز در آکواریوم 80 لیتری حاوی15g Hg(II) L-1 (آب شیرین) قرار گرفتند. 10 عدد ماهی در هر نوبت پس از گذشت 12، 24 و 96 ساعت از شروع آزمایش نمونه گیری و عضله و روده آنها جهت تعیین انباشتگی جیوه جدا شدند. هیچ تلفاتی پس از گذشت 96 ساعت از شروع آزمایش مشاهده نشد. تعیین غلظت جیوه با استفاده از دستگاه Advanced Mercury Analyzer 254,LECO صورت گرفت. میانگین غلظت جیوه در عضله و روده ماهیان شاهد به ترتیب 0/367 و ppb 0/361 اندازه گیری شد. میانگین انباشتگی جیوه در بافت عضلانی پس از گذشت 12، 24 و 96 ساعت از شروع آزمایش به ترتیب 0/0367 ، 0/4906 و ppb 0/717 و میانگین آن برای روده به ترتیب 0/3972، 0/2031 وppb0/0418 اندازه گیری شد. نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که انباشتگی جیوه در بافت عضله 24 ساعت پس از قرار گرفتن ماهی در محیط دارای کلرید جیوه محلول روی می دهد و انباشتگی آن با گذشت زمان افزایش می یابد در حالی که در روده میزان آن در 12 ساعت اول به سرعت افزایش می یابد و با گذشت زمان بر میزان آن کاسته می شود. با توجه به آنکه مطالعات کمی در مورد تاثیر فلزات سنگین و بخصوص جیوه بر روی ماهیان خاویاری در دنیا صورت گرفته این مطالعه می تواند گامی موثر جهت آشنایی بیشتر با اثرات این فلز سمی بر روی این گونه بسیار ارزشمند تلقی شود.

Acipenser persicus، HgCl2 ، انباشتگی زیستی. عضله، روده