ایوب ترکیان - دانشیار دانشگاه صنعتی شریف
هما کشاورزی - استادیار دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
بابک فیض آقایی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست دانشگاه تهران

ناوگان حمل و نقل عمومی یکی از اجزای مهم سیستم حمل ونقل شهر تهران می باشد که 52% سفرهای درون شهری را عهده دار است در حالیکه فقط 8% آلودگی ناشی از منابع متحرک را تولید می کند. بر این اساس بهینه سازی و توسعه این ناوگان می تواند باعث جذب بیش از پیش سفرها به سوی این سیستم شده که حاصل آن کاهش چشمگیر آلودگی هوا در تهران می باشد. در این مطالعه روابط سوخت و سن و سرعت خودرو با ضرایب انتشار آلاینده های ذره ای و گازی با استفاده از مدل ضرایب انتشار موبایل6 مورد بررسی قرار گرفته است. تغییرات روند ضرایب انتشار خودرو های عمومی شهر تهران با افزایش سن خودرو و همچنین تغییرات این ضرایب بر اساس تغییر سرعت میانگین پیمایش محاسبه شد. ضرایب انتشار مونوکسید کربن، اکسیدهای نیتروژن، هیدروکربن ها، ذرات معلق و اکسید گوگرد برای 6 نوع خودرو حمل و نقل عمومی تهران شامل اتوبوس گازوییلی، اتوبوس گازی، مینی بوس، تاکسی بنزینی، تاکسی گازی و تاکسی ال پی جی سوز مدل گردیده است. نتایج حاصله نشانگر آنست که ضرایب انتشار خودرو ها با سن خودرو به صورت خطی تغییر کرده و در غالب موارد با افزایش سرعت میانگین پیمایش، کاهش چشمگیری در ضرایب انتشار خودرو ها ایجاد می گردد. در پایان توابعی برای تببین رابطه سن و سرعت خودرو با ضرایب انتشار انواع آلاینده ها در مؤلفه های سیستم حمل و نقل عمومی پیشنهاد گردیده است.

آلودگی هوا، حمل و نقل عمومی ، ضرایب انتشار، مدلسازی، موبایل6