معصومه حیدری
مریم رفعتی

بی تردید تولید زباله در زندگی روزمره امری اجتناب ناپذیر است ، این در حالی است که به این مقوله در مقایسه با مطالعات انجام یافته بر روی سایر معضلات زیست محیطی کمتر پرداخته شده است . در مدیریت مواد زاید جامد روش های متفاوتی برای دفن و انهدام زباله وجود دارد که در دنیای مدرن امروزی بازیافت و استفاده مجدد با حفظ جوانب زیست محیطی و اقتصادی از اهمیت چشمگیر تری برخوردار است . بدون آگاهی از ویژگی های کمی و کیفی زباله و همچنین بدون ارزیابی میزان آگاهی ، همکاری و مشارکت مردمی با برنامه های بازیافت ، امکان سنجی و ارایه الگوی اجرایی مناسب جهت بازیافت امکان پذیر نخواهد بود . از این رو در این پژوهش میزان تولید روزانه زباله و آنالیز فیزیکی آن در چهار منطقه شهرداری در طول چهار فصل مختلف سال و همچنین میزان مشارکت شهروندان همدانی در برنامه های بازیافت مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت . جهت تعیین میزان متوسط تولید روزانه زباله از روش آنالیز وزنی - حجمی و برای آنالیز فیزیکی از روش نمونه گیری سهمیه ای تصادفی استفاده گردید که در این تحقیق در طی چهار فصل و در هر فصل به مدت یک هفته و در هر روز از هر منطقه پنج نمونه و در مجموع 20 نمونه نیم متر مکعبی از کل مناطق انتخاب گردید، ضمن این که چگالی و درصد وزنی رطوبت نیز مورد محاسبه قرار گرفت و جهت تجزیه و تحلیل داده های حاصل از نرم افزار آماری SAS و SPSS استفاده گردید . جهت ارزیابی میزان مشارکت مردمی در برنامه های بازیافت نیز پرسش نامه های طراحی و به تعداد 500 نسخه در چهار منطقه توزیع و به روش مصاحبه حضوری تکمیل گردید . نتایج به دست آمده نشانگر تولید متوسط روزانه 482/93 تن زباله با چگالی 568/96 کیلو گرم بر متر مکعب و رطوبت متوسط 46/76 درصد و سهم سرانه 0/96کیلوگرم به ازا هر نفر در سطح شهر همدان می باشد . همچنین نتایج حاصل از آنالیز فیزیکی زباله شهری در طول مدت یک سال نشان می دهد که حدود 72/76 تن ( 15/07 درصد ) از کل زباله تولیدی روزانه شامل اجزای قابل بازیافت مانند پلاستیک ، فلز ، شیشه ، کاغذ و ... و حدود 379/93 تن ( 78/79 درصد ) نیز به مواد آلی قابل کمپوست اختصاص دارد . طی نظر سنجی به عمل آمده نیز 84 درصد از شهروندان همدان با مقوله بازیافت آشنا بوده و 89 درصد به اجرای آن متمایل و 90 درصد از آن ها حاضر به همکاری با این طرح بوده اند .

مواد زاید جامد شهری ، بازیافت ، کمپوست ، مشارکت مردمی ،براورد اقتصادی