پیوند پاپن - کارشناس ارشد خاکشناسی
عبدالامیر معزی - استادیار گروه خاکشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز

امروزه مدیریت منابع طبیعی پایه و اساس توسعه پایدار جوامع بشری بوده و از این میان مدیریت منابع آبهای زیر زمینی ، به عنوان یکی از حیاتی ترین منابع آب در کشوری مثل ایران که از جمله مناطق خشک و نیمه خشک جهان است ، به شمار میرود . با توجه به محدود بودن منابع آب شیرین ، افزایش روز افزون جمعیت و گسترش صنایع مختلف مشکلات دسترسی به منابع آب کافی دو چندان شده است و در این راستا لازم است تمهیدات لازم جهت جلوگیری از کاهش افت آبهای زیر زمینی و آلودگی های ناشی از سفره های شور ساحلی ، آلودگی های نیتراته ناشی از کشاورزی و خانگی به عمل آید . به منظور بررسی وضعیت کیفی سفره آب زیر زمینی دشت گل گیر در شهرستان مسجد سلیمان ( استان خوزستان ) از چاههای پیزومتری ، بهره برداری ، اکتشافی و چشمه های منطقه به تعداد 27 حلقه در دو فصل خشک و تر سال نمونه برداری صورت پذیرفته و نتایج آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است . کیفیت آب سفره بر اساس نمونه برداری از چاههای منطقه و با استفاده از دیاگرامهای شولر ، استیف و پایپر(با استفاده از نرم افزار Rochwork99 )، ویلکوکس بررسی شد و بطور کلی اکثر نمونه ها ، دارای تیپ و رخساره بیکربناته کلسیک هستند . بررسیها نشان داد که آبهای زیرزمینی دشت گل گیر در نواحی شرقی جزء آب های سخت و در سایر مناطق جزء آبهای کاملا سخت محسوب میشوند و همچنین غلظت کلراید تمام نمونه های آب زیر زمینی دشت گل گیر در هر دو فصل خشک و تر کمتر از 250 میلیگرم در لیتر بوده و از این لحاظ برای مصارف شرب مشکلی ندارند. بر طبق نمودارهای ویلکوکس ، نمونه های شرق و جنوب شرقی آبخوان برای مصارف کشاورزی دارای کیفیت مناسب و سایر نمونه ها که در غرب و جنوب غربی دشت گل گیر واقع شده اند ، دارای کیفیت نامناسب بوده و برای کشاورزی مضر هستند. کیفیت آبهای زیر زمینی منطقه از نظر صنعتی در فصل خشک غیر از نمونه های " چاه شرب گل گیر " که خورنده میباشد در سایر نمونه ها آب زیر زمینی دارای خاصیت رسوبگذاری هستند.

آبهای زیر زمینی ،کیفیت ،دشت گل گیر ،استان خوزستان ،شرب