مهناز پیرزاده اصفهانی
مجید افیونی
امیرحسین خوش گفتار منش
حسین خادمی

تجمع عناصر سنگین بخصوص کادمیوم در خاک و گیا ه از لحاظ زیست محیطی مورد توجه بوده، به ویژه این که خطرات زیادی را برای سلامت انسان بدنبال دارد . در ایران نیز تحقیقات وسیعی در مورد آلودگی کادمیوم در شالیزارهای شمال کشور انجام شده اما در سایر استان های تولید کننده برنج به این مسأله توجه کافی نشده است . لذا این پژوهش با هدف تعیین غلظت کادمیوم در خاک و محصول برنج استان های اصفهان ، فارس و خوزستان ، ارتباط آن با ویژیگی های خاک و انتقال از خاک به دانه برنج ( زنجیره غذایی ) صورت گرفت . به همین منظور از 50 شالیزار برنج در مناطق مختلف استان های مذکور، نمونه خاک و دانه برنج تهیه شد . غلظت کادمیوم کل و قابل جذب و برخی ویژگی های خاک EC،pH درصد آهک، ماده آلی و فسفر کل ) و نیز غلظت کادمیوم در دانه برنج تعیین شد . میانگین غلظت کادمیوم کل و قابل جذب خاک به ترتیب 0/45 و 0/04 میلی گرم بر کیلو گرم بود . بین کادمیوم قابل جذب در این سه استان با pH ، شوری خاک و ماده آلی همبستگی مشاهده نشد اما با فسفر کل همبستگی مثبت و با آهک همبستگی منفی نشان داد . میانگین غلظت کادمیوم دانه برنج در استان های اصفهان، فارس و خوزستان به ترتیب برابر با 0/07 ، 0/03 و 0/02 میلی گرم بر کیلو گرم بود که کمتر از حد مجاز آن 0/1) میلی گرم بر کیلو گرم ) می باشد . با این وجود در حدود 6 درصد نمونه های دانه برنج برداشت شده از استان های مورد مطالعه، دارای غلظت کادمیوم بیشتر از 0/1 میلی گرم بر کیلوگرم بودند که با مصرف آنها، به طور میانگین حدود 424میکروگرم کادمیوم در هفته وارد بدن افراد میشود که این میزان بیشتر از حد مجاز ورود کادمیوم به بدن انسان است .

برنج، کادمیوم، خاک، سلامت انسان