زهرا پاداش برمچی
علیرضا صفاهیه
محمود بهمنی

اثرات مسمومیت دیازینون در غلظت تعیین شده در رودخانه سفیدرود بر برخی فاکتورهای خونی تاسماهی ایرانی با وزن 6 ± 2 گرم و تحت شرایط آزمایشگاهی و دمای 24,67 ± 1,23 درجه سانتیگراد در بخش تکثیرو پرورش انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیان خاویاری دکتر دادمان مورد مطالعه قرار گرفت . این مطالعه بر اساس میزان سم دیازینون در رودخانه سفیدرود که در حدود 0,01 میلی گرم بر لیتر تعیین گردید، در مدت 24 ساعت و 96 ساعت پس از در معرض قرار گیری انجام شد . ب توجه به گستردگی اراضی کشاورزی خصو صاً مزارع شالیزاری 500000) هکتار ) در سواحل جنوبی دریای خزر وهمزمانی مصرف این سم در مزارع شالی و نشت و نفوذ پسماند آن به رودخانه سفیدرود که محل مهاجرت و تخمریزی ماهیان مولد و رها سازی بچه ماهیان خاویاری و استخوانی می باشد، این مطالعه صورت پذیرفت . از نظر بالی نی در ماهیان مواجه شده با سم پس از 12 ساعت علائم زیر ظاهر گردید : وجود مخاط فراوان روی سطح بدن، شنای نیم چرخشی، باز و بسته کردن سریعتر سر پوش های آبشش ها، واکنش شدید به محرک های بیرونی . مطالعه فاکتورهای خونی و اسمزی ماهیان در معرض سم نشان داد که در مدت 24 س اعت مقادیر پارامترهای هماتوکریت ، اسمولاریته سرم خون ، پروتئین کل، لنفوسیت ، نوتروفیل متا و باند و سگمنت ، ائوزینوفیل متا و باند و سگمنت و تعداد منوسیت ها در مقایسه با شاهد اختلاف معنی داری را نشان ندادند . (P>0.05) در حالی که میزان گلبول قرمز و گلبول سفید در مد ت 24 ساعت کاهش معنی داری در مقایسه با شاهد نشان دادند . (P<0.05) همچنین در مدت 96 ساعت میزان هماتوکریت، اسمولاریته سرم خون، پروتئین کل، گلبول قرمز، گلبول سفید و لنفوسیت در مقایسه با شاهد کاهش معنی داری را نشان دادند . (P<0.05) در نتیجه اثرات نامطلوبی روی فاکتورهای فیزیولوژیک تاسماهی ایرانی داشته و می تواند منجر به کاهش توان ایمنی آنها نسبت به سایر شرایط نامطلوب زیست محیطی و در نتیجه کاهش ذخایر آنها گردد .

تاسماهی ایرانی، دیازینون، شاخص های خونی، سم شناسی