ناصر طالب بیدختی - استاد عمران و محیط زیست ، بخش مهندسی راه و ساختمان دانشکده مهندسی ، دا
بهمن بنی هاشمی - دانشجوی کارشناسی ارشد عمران - محیط زیست دانشکده مهندسی ، دانشگاه شیرا

رودخانه ها به عنوان یکی از مهمترین منابع تأمین آب شیرین و مصرف بخش های صنعت، کشاورزی، شهری و به عنوان رگ حیاتی توسعه از اهمیت ویژه ای برخوردارند . لذا با توجه به بحران کمبود آب و توسعه صنعتی در ایران، برنامه ریزی و رسیدگی جدی به کیفیت آب رودخانه های کشور از حیاتی ترین مو ضوعاتی است که بایستی توجه بسیاری به آن شود . ظرفیت خو دپالایی رودخانه ها، یکی از مهمترین فاکتورهای موثر در تامین کیفیت آب رودخانه محسوب می گردد که از پارامترهای موثر در آن، می توان به مشخصات رژیم جریان در رودخانه اشاره نمود . در این مقاله ضمن معرفی حقابه زیست محیطی، دیدگاه های مختلف مربوط به آن مورد بررسی قرار گرفته و نحوه ارزیابی آنها ذکر گردیده است . از آنجا که هدف عمده در این مقاله، بررسی جامع مرتب ط با روشها و مدل های برآورد حقابه زیست محیطی در جهت حفظ سلامت رودخانه ها و ارائه راهکارهای مناسب، برای بهبود وضع موجود در کشور می باشد مدل های سنتی و متداول تعیین حقابه زیست محیطی در این مقاله معرفی گردیده است . بر اساس این تحقیق نشان داده شد که در تعیین حق ابه زیست محیطی، فرض ثابت بودن جریان در مدل ها مناسب نبوده و متغیر گرفتن جریان طبیعی رودخانه ها بایستی لحاظ گردد . با این حال که روش هیدرولوژیکی به علت سادگی و اندازه گیری پارامتر دبی، در اکثر کشورهای در حال توسعه مورد استفاده قرار می گیرد، ولی بکار گیری مدل زیست بوم آبزیان ( بخصوص مدل ) PHABSIM با توجه به پاسخ مناسب آن، بهترین روش ارزیابی سلامت رودخانه ها برای ایران معرفی گردیده است .

حقابه زیست محیطی ،رودخانه ،ظرفیت خودپالایی ،آلودگی ،مدیریت منابع آب