مقداد جورغلامی - استادیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
وحید ریزوندی - دانشجوی کارشناسی ارشد، مهندسی جنگل، دانشگاه تهران

روش‌های بهره‌برداری که عمدتا در عرصه‌های جنگلی شمال ایران استفاده می شوند شامل روش‌ بهره‌برداری گرده‌بینه بلند، کوتاه و خروج چوب به شیوه سنتی هستند که به‌طور گسترده در طرح‌های جنگلداری مورد استفاده قرار می‌گیرند، بدون اینکه به لحاظ اثرات این روش ها بر روی توده سرپا، تجدید حیات و خاک جنگل مورد ارزیابی، بررسی و مقایسه دقیق قرار گیرند. با توجه به اعمال شیوه جنگلشناسی نزدیک به طبیعت برای مدیریت جنگل‌های شمال و با توجه به پراکندگی و کمی برداشت در این شیوه، کاهش صدمات وارده به توده سرپا و زادآوری اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. این تحقیق در بخش نمخانه جنگل آموزشی و پژوهشی خیرود انجام شد. اهداف این تحقیق عبارتند از تعیین خسارت‌های وارد به عرصه جنگل شامل بهم خوردگی و کوبیدگی خاک. اندازه‌گیری بهم‌خوردگی خاک منطقه بهره برداری. در اثر انتقال چوب با اسکیدر در روش گرده بینه کوتاه نشان داد که 5/7 درصد از کل منطقه بهره برداری بوسیله مسیرهای چوبکشی و دپوها پوشیده شدند. همچنین تجزیه واریانس نتایج نشان داد که روش بهره برداری، عمق خاک و درصد شیب مسیر به طور معنی داری برافزایش وزن مخصوص خاک تاثیرگذار است. در نهایت، بر اساس نتایج مقایسه سه روش بهره برداری در منطقه مورد مطالعه با مدنظر قرار دادن بهم خوردگی و کوبیدگی خاک، روش گرده بینه کوتاه بهترین روش بهره برداری است که نه تنها تولید و هزینه عملیات را بهینه می نماید، بلکه می تواند اثرات بهره‌برداری بر خاک جنگل را حداقل نماید. به عبارت دیگر، نتایج نشان داد که روش بهره‌برداری گرده بینه کوتاه می تواند به هدایت واحد بهره برداری به سمت مدیریت پایدار کمک نماید

اثرات محیط‌زیستی، روش بهره‌برداری جنگل‏ْ‏، چوبکشی، کوبیدگی خاک