معصومه سرمست - دانشجوی کارشناسی ارشد خاکشناسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
مهدی سرچشمه پور - استادیارگروه خاکشناسی دانشگاه شهید باهنر کرمان
محمدهادی فریور - دانشیارگروه خاکشناسی دانشگاه شهید باهنر کرمان
مصطفی کریمیان اقبال - دانشیار گروه خاکشناسی دانشگاه تربیت مدرس

فرسایش بادی و طوفان های شن از بزرگترین نگرانی های موجود در کشور می باشند. کنترل فرسایش و جلوگیری از انتشار ذرات در جو یکی از راه هایی است که آلودگی هوا را کاهش داده و به حفظ محیط زیست کمک می کند. در این پژوهش تاثیر باکتریSporosarcina pasteurii بر سیمانی شدن و تثبیت شن های روان مطالعه گردید. غلظت های متفاوت (5/0، 1 و 5/1 مولار) از اوره و کلرید کلسیم برای رشد باکتری در فواصل زمانی12، 24، 48 و 96 ساعت در ستون های شن به ارتفاع 5/6 و قطر 7/7 سانتی متر مورد بررسی قرار گرفت. مایه تلقیح باکتری و محلول های غذایی به صورت پیوسته به ستون ها اضافه شدند. هدایت آبی اشباع به روش بار ثابت و ضخامت سله های تشکیل شده در هر ستون جهت تعیین میزان سیمانی شدن در ستون های شن اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که با گذشت زمان و افزایش غلظت اوره و کلسیم، ضخامت سله های تشکیل شده به طور معنی داری افزایش یافت. این باکتری در محیط کشت حاوی اوره و کلسیم، با تولید آنزیم اوره آز باعث هیدرولیز اوره به آمونیاک و دی اکسید کربن شده است، در نتیجه این واکنش کربنات در محیط تولید می شود که با تشکیل کلسیت در منافذ و سیمانی کردن ذرات شن باعث کاهش هدایت آبی می گردد. با توجه به توانایی باکتری S.p در سیمانی کردن شن های روان و ایجاد سله سطحی، استفاده از آن می تواند در کنترل فرسایش بادی و تثبیت شن های روان در مناطق خشک موثر باشد. این روش به منظور کنترل آلودگی های محیطی و کاهش بیماری های تنفسی در چنین مناطقی قابل توصیه است

تثبیت شن، تولید اوره آز، حفاظت خاک، هدایت آبی