سیده رکسانا جزدره یی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری گرایش معماری دانشگاه آ.ب.آ آبیک، ایران
شکوفه قیدی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری گرایش معماری دانشگاه آ.ب.آ آبیک، ایران

هنگامی که در گذر تاریخ به جغرافیای معنوی می نگریم می توانیم تعلقات ازلی تجسم یافته را در قالب گنبد مینایی روی زمین مشاهده کنیم که در کنار آن مناره با معماری زیبا خودنمایی می کند که مکمل زیبایی گنبد و ارضا کننده ی حس زیبایی شناسی انسان است. در دوره ی تیموری هنرهای بسیاری به شکوفایی رسید که از جمله آن می توان به معماری اشاره کرد که ابداعات هنری مانند استفاده از کاشی هفت رنگ در این دوره اتفاق می افتد. پس از تیموریان پیدایش سلسله ی صفوی دستاوردهای قابل توجه معماری ایرانی را به ارمغان آورد. در حوزه ی معماری دوره ی صفویه نیز تغییرات اندکی در نقوش، کاشی کاری ها و گچ بری ها در این دوره شاهد هستیم. در نتیجه به دلیل اهمیت این دوران در معماری ایران و همچنین اهمیت مساجد در بافت شهر و جامعه بررسی این موضوع به شناخت بیشتر تاریخ معماری این دوره کمک می کند. هدف پژوهش حاضر مطالعه ی تطبیقی گنبد و مناره های دوره های صفویه و تیموری از نظر فرم و تزیینات است. روش تحقیق استفاده شده در این مقاله روش توصیفی تحلیلی است و گرد آوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای اسنادی بررسی متون است. جامعه ی آماری شامل دو مسجد امام اصفهان و مسجد گوهرشاد مشهد است که دارای زیبایی های چشم نوازی می باشند. بر این مبنا این مقاله با بررسی فرم و تزیینات مساجد نمونه و سپس تطبیق آنها، به دسته بندی و مطالعه ی تطبیقی آنها می پردازد. نتایج بیانگر آن است که گنبد دوره ی تیموری بر خلاف صفوی کوتاه و دارای تزیینات آجری و دارای عبارت شهادتین است و لا اله الا الله است و مناره این دوره نیز بر خلاف صفوی قطور و کوتاه و دارای مقطع دایره ای می باشد که تزیینات آن تلفیق کاشی معرق و آجر است.

گنبد، مناره، تیموری، صفویه، مسجد