جواد مدن حقیقی - مرکز تحقیقات کاربرد صنعتی مواد طبیعی آلی فارس

چسب حیوانی (animal glue) از نقطه نظر شیمیایی، ماده پروتئینی کلوئیدی و نیتروژن داری است که همانند ژلاتین ازهیدرولیز مواد اولیه حیوانی نظیر ضایعات حیوانی، پوست و استخوان بدست می آید. بطور کلی ژلاتین و بالتبع چسب حیوانی، یک پروتئین طبیعی است که به گونه آزاد در طبیعت یافت نمی شود، بلکه بصورت ترکیب پروتئنهای مختلف در بافتهای موجودات زنده نهفته است گرچه از زمانهای بسیار دور بشر این ماده را می شناخت و از آن به عنوان چسبهای حیوانی استفاده می نمود، ازاوایل قرن19 میلادی این ماده به صورت تجاربی مورد مصرف قرار گرفت. ژلاتین تکنیکی به علت خواص فیزیکی و شیمایئی خاص خود در صنایع مختلفی از قبیل نساجی، لیتوگرافی، آب نقره کاری، چسب سیلک، تصفیه فلزات به کمک الکترولیز و کبریت سازی مصرف دارد. هدف طرح حاضر تولید چسب حیوانی مورد استفاده در صنایع کبریت سازی بوده است. مواد اولیه مختلفی نظیر استخوان گوساله، استخوان مرغ و استخوان ماهی مورد آزمایشات عملی تهیه چسب قرار گرفتند. عملیات انجام شده بر روی این مواد شامل: آماده سازی اولیه، چربی زدائی، حذف ترکیبات معدنی، تبدیل کلاژن به ژلاتین با استفاده از پروسه های هیدرولیز اسیدی یا قلیائی ، استحصال چسب به وسیله آب، تغلیظ ، خشک کردن، آسیاب کردن ، بسته بندی محصول نهایی بوده است. چسب بدست آمده جهت انجام آزمایشات کاربردی به یکی از کارخانجات کبریت سازی استان (فارس) ارسال شد. در کارخانه مذکور تست های عملی بر روی نمونه چسب بعمل آمد و کیفیت آن مورد تایید قرار گرفت از جمله مواد فرعی حاصله در پروسه تهیه چسب، دی کلسیم فسفات (D.C.P) است که به عنوان یکی از مواد متشکله خوراک دام و طیور مورد استفاده قرار می گیرد. در طرح حاضر، دی کلسیم فسفات بدست آمده نیز به لحاظ میزان فسفر و نیتروژن مورد آزمایش قرار گرفت و مطابقت آن با استانداردهای موجود مورد تایید قرارگرفت. آزمایشات بعمل آمده نشان داد که استخوان گوساله، درمقایسه با استخوان ماهی و مرغ ، محصول با کیفیت بهتر بدست می دهد.